De joden in Amsterdam

populaire aspect van de Sabbath-viering, namelijk de speciale Vrijdag-avondmaaltijd; over het synagogebezoek; over een eventueel „kerkelijk” huwelijk, in het algemeen „Choepah” of „Choppe” genoemd en over de aanwezigheid van een Mezoezah, een rolletje met enkele teksten uit de bijbel dat, aan de deurposten bevestigd, geacht wordt de Jood aan de Goddelijke wet te herinneren, doch dat tevens door velen als een soort Joods herkenningsteken of een magisch voorwerp beschouwd wordt.

Tegenover deze symbolen van een Joodse „way of life” stelden wij enkele gebruiken van duidelijk niet-Joodse afkomst: het in Nederland algemeen gevierde kinderfeest van Sint Nicolaas en verder de kerstboom en de kerstmaaltijd, allen van gedeeltelijk heidense en verder van zuiver Christelijke oorsprong. Ook in deze vragen gingen wij het verloop na in de generaties om deze met de Joodse gebruiken te kunnen vergelijken.

Naast dit onderzoek naar de aanwezigheid van traditioneel Joods gedrag keken wij in verband met het vaststellen van een „indice de judaisité” naar een specifieke Joodse belangstellingssfeer, een min of meer Joodse sociale omgeving, naar de mate van gerichtheid op Israël, de kijk op de mede-Jood, het Jodendom en de Joodse organisaties en naar de houding van de geïnterviewde ten opzichte van de niet-Joodse wereld, met inbegrip van zijn reactie op het antisemitisme.

De mate en richting van de Joodse belangstelling trachtten wij op het spoor te komen met vragen over de keuze van Joodse boeken, Joodse programma’s over radio en televisie, Joodse periodieken en de eerst gelezen rubrieken in het enige Joodse weekblad in Nederland het „Nieuw Israëlietisch Weekblad” en verder met vragen over de voorkeur voor een bepaalde manier van Joods contact (van huisbezoek via bijeenkomsten tot televisie-uitzendingen), de Joodse organisaties en doelstellingen die men financieel steunde, de aspecten van het Joodse onderwijs waar men de beste herinneringen aan had of die men eventueel opnieuw zou willen genieten en tenslotte over de namen van personen die men ten zeerste bewonderde. (Deze laatste projectie-vraag heeft weinig opgeleverd dat zich leende tot systematische verwerking in ons onderzoek).

Om te bepalen in hoeverre de geïnterviewde in een min of meer

46