De joden in Amsterdam

nieuwe adressen. De kans dat men in één of enkele beperkte sociale kringen blijft is natuurlijk groot.

Uit de ervaring blijkt bovendien dat men bij deze methoden naast een zekere selectie mede een veel kleiner percentage van het totaal der Joden verkrijgt dan bij de methode die wij gebruikten.

Onze studie heeft betrekking op de Joden in Amsterdam. Met de aanduiding „in Amsterdam” worden hier bedoeld diegenen, die op het moment van de enquête - September 1962 tot en met Februari 1963 — binnen de grenzen van de gemeente Amsterdam gevestigd waren. Kortelings geëmigreerden vielen dus buiten onze steekproef, juist gevestigden daarbinnen; bewoners van nieuwe tuinsteden werden geïnterviewd, echter geen Joden in de zelfstandige randgemeenten.

Vijf interviewers kregen, behalve de gebruikelijke interview-training, informatie over Joodse gebruiken en geschiedenis.

Hun vooropleiding was als volgt: drie maatschappelijke werksters, één sociaal-pedagogisch werkster, tevens studente in de psychologie en één candidaat sociologie. Als reserve bij dubbele afspraken fungeerde schrijver dezes, die tevens behalve bij de proef-interviews in de loop van de enquête ieder der interviewers een aantal malen bij het interview begeleidde.

Twee der interviewers hadden twee Joodse ouders, één een Joodse moeder, een andere een Joodse vader en de vijfde was geheel niet-Joods. Alle interviewers hadden de indruk door de geïnterviewden als Jood gepercipieerd te zijn, met uitzondering van een tweetal gevallen bij de niet-Joodse interviewer. Deze verschillen hebben niet geleid tot een voor ons merkbaar onderscheid in de beantwoording der interviews.

Instructie aan de interviewers werd gegeven om de vragen zo letterlijk mogelijk te stellen; interrupties van familieleden, speciaal echtgenoten, werden geweerd met de belofte van een spontane discussie na het beëindigen van het interview.

Het aantal weigeringen viel ons zeer mee, i£ procent. Iedere weigeraar werd door een gelijksoortige persoon vervangen, waarbij werd gelet op een indicatie van het maatschappelijk milieu, namelijk het al of niet hebben van telefoonaansluiting en een indicatie van de

40