De joden in Amsterdam

3.    Daar het in ons onderzoek voor een belangrijk deel gaat om de mate waarin men zich Joods voelt kan men onmogelijk uitgaan van een criterium dat het Jood-zijn doet afhangen van het zich Joods voelen, wanneer men tenminste niet in een tautologie wil vervallen.

4.    De halagische definitie heeft voor de statistische bewerking het voordeel van exactheid zonder twijfelgevallen of tussengroepen, zoals half-Joden en kwart-Joden.

5.    Met deze operationele definitie hebben wij in feite een zo ruim mogelijke definitie van het begrip Jood gebruikt, waarbij men slechts op één punt in gebreke blijft, namelijk waar het gaat om de kinderen van een Joodse vader en een niet-Joodse moeder, waarvan zeker een deel volgens vele andere definities en ook volgens hun eigen opvatting tot de Joodse groep behoort. Het weglaten van dit groepje is principieel discutabel, practisch zal het, in evenwicht gehouden door de groep respondenten met een Joodse moeder, van weinig invloed zijn op de eindconclusies van een onderzoek als dit. Wat de steekproef betreft; deze is getrokken volgens het systeem van a-selecte getallen volgens Ferro, Statistisch Vademecum¹, uit de massa van 12.600 namen van Joden van beide seksen, geboren vóór 1944 en tijdens het onderzoek in Amsterdam woonachtig.² Deze lijst, die overeenkomt met de getallen genoemd in het recente demografische onderzoek der Nederlandse Joden van Vedder c.s. zal zeker belangrijk meer dan 90% der Joden in Amsterdam bevat hebben. Men kan stellen dat een groep van zeer perifere Joden, die hoogstens enkele procenten van de totale massa beslaat, niet in onze enquête is opgenomen. Bij de slotconclusies moet men dus, wanneer men de gegevens op de gehele Joodse massa in Amsterdam wil betrekken, in gedachte blijven houden dat „perifere” Joden waarschijnlijk in iets te kleine getale vertegenwoordigd zijn.

38

¹

   H. Ferro, Statistisch Vademecum, Leiden 19^1.

²

   Dus voor alle duidelijkheid, om misverstand met andere aantallen te voorkomen, zij nog eens vermeld: dit zijn niet alleen de leden van de Joodse kerkgenootschappen of zij die zich bij een volkstelling als zodanig opgeven, noch zij die zich op een of andere manier als Joods definiëren of zich Joods voelen - maar alleen volgens de definitie: zij die een Joodse moeder hebben.