De joden in Amsterdam

maar zeer illustratief voor de positie van de huidige Amerikaanse Jood, is „Children of the Gilded Ghetto” door J. R. Kramer en S. Leventman¹. Hun steekproef trokken zij op een wijze die moeilijk representatief te noemen is, namelijk uit enige clubjes die naar hun mening representatief waren voor de tweede generatie emigranten met respectievelijk hoge en lage sociale status; een derde steekproef werd getrokken uit leden van organisaties die volgens hun inzicht de derde generatie in het bijzonder vertegenwoordigden. Hier zijn de resultaten dus wel weer beperkt tot de in het Joodse sociale leven actieve Joden. Maar vooral de case-histories zijn beeldend en geheel in de lijn van wat reeds eerder is beweerd in de werken „Protestant-Catholic-Jew”²) en „The Jew within American Society”³. In deze twee boeken wordt gesteld, en dit wordt bevestigd door het onderzoek van Kramer en Leventman, dat de Joden van de derde generatie om redenen van sociale aard prijs stellen op een zekere band met het jodendom, nadat de tweede generatie hiertegen rebelleerde. Dit wordt veroorzaakt door de tendentie in de Verenigde Staten om de classificatie naar etnologische herkomst van de eerste generatie emigranten te vervangen door een godsdienstige driedeling in Protestant, Katholiek en Jood (in deze volgorde van sociale rang). Het gaat dan niet om een verschil in religieuze beleving, want er is zelfs een belangrijke stroming in Amerika die deze drie groepen qua religieuze inhoud gelijkschakelt tot één nationale geloofsbelevenis; maar de verschillen wenst men te handhaven wegens hun waarde voor het vaststellen der sociale identiteit. Het opleven van de kerkelijke organisatie in Amerika, waar ook de Joodse groep mede van profiteert, zou dan ook niet aan religieuze, maar aan sociale behoeften tegemoetkomen.

Binnen het Engelse taalgebied, maar buiten de Verenigde staten, valt nog te wijzen op een artikel van M. Weisman⁴.

Als legerrabbijn bij de r.a.f. heeft Weisman alle Joodse soldaten die hij ontmoette een aantal vragen gesteld over hun religieus en

28

¹

   New Haven and London 1961.

²

   „An essay in American religious sociology” van Will Herberg - Doubleday & Companylnc. Garden City, New York 1955.

³

   „A Study in Ethnic Individuality” van C. B. Sherman - Detroit 1961.

⁴

   in Mosaic 1962, no. 6, uitgegeven door „The Jewish Youth Council”.