De ondergrondse

lichting brandde al, de grillige schaduwen maakten plaats voor de onbeweeglijkheid van huizen en plaveisel, de alledaagsheid die hij moest bestrijden totdat ze was uitgeroeid. Het beslissende gevecht kon nu niet ver meer zijn. Hij wist het toen hij zijn koffertje en zijn lamp weer in zijn kamer zette. Ze mochten daar niet blijven, hij moest zorgen dat ze, voor alle gevaren beschut, hun plaats in het hoofdkwartier innamen.

Werd er tegen het raam getikt? Hij verstijfde, maar het geluid bleek van de andere kant te komen. Zijn vrouw, die sinds lang geen voet in de kamer mocht zetten, had aan de deur geklopt. Hij voelde zich gestoord en had haar, terwijl hij opendeed, al bijna met een nors woord afgescheept, toen hij haar verschrikte ogen opmerkte. Ze stonden even zwijgend tegenover elkaar. In deze paar seconden ging Koch een nieuw, verblindend licht op. Zijn strijd zou meer offers van hem vergen dan hij had voorzien. Misschien zou hij zijn persoonlijk geluk moeten prijsgeven ter wille van het algemeen welzijn. Hij kon zich daar nu niet in verdiepen, er waren andere dingen aan de orde, kleinigheden die de stroom van zijn gedachten belemmerden. Hij was laat, zei zijn vrouw, het eten stond al een tijd te wachten. Maar de oorzaak van haar verschrikte oogopslag was het feit dat zijn jas onder de schilfers en andere rommel zat. Hij kon daar slechts om glimlachen, wat hij echter niet deed. De enige passende reactie was zwijgen totdat de tijd rijp zou zijn om iets los te laten.

'Ik kom’, zei hij. Ze hielp hem zijn jas uittrekken en borstelde het kledingstuk af. Hij zou vanavond al zijn papieren nog eens doornemen, zich nog dieper vastbijten in zijn verzet tegen de wereld.

99