De ondergrondse

zich vergist hebben, want toen hij nog eens rondkeek, zag hij niemand meer. Daarna voelde hij zich geruster dan sinds lange tijd. Hij droeg iets van de bouwstof der wereld mee. Wat anderen achteloos aan hun schoenen lieten kleven of afstampten, wat zij uit hun ogen wreven of uit hun kleren schudden, had hij in zijn unieke waarde hersteld. Het gewone, het alledaagse, het in dit dorp alomtegenwoordige, was hem, Koch, verschenen in zijn oorspronkelijke staat. Bergen en landen hadden hun huid laten afslijpen, het slijpsel in zee en daarna weer aan land laten spoelen om hem de gelegenheid te bieden het geheim van de stof te ervaren. Welk geheim? Hij kon het niet met een paar woorden zeggen, hij kon het ook met een heleboel woorden niet zeggen. Maar het was er, hij voelde het, het ging met hem mee, hij kon het bijna in zijn handen nemen. En om dit 'bijna’ nog geringer te maken, een vliesje tussen het geheim en hemzelf, had hij iets van de stof in een puntzak gegoten en meegenomen.

Of dit er nu mee te maken had of niet, een feit is dat hij die middag, in de vroege schemering op weg naar huis, opnieuw iemand meende te zien, geen willekeurige voorbijganger, maar een mens die hem iets te zeggen had. Hij bleef even staan. Er waren verschillende mensen op straat, onpersoonlijke gestalten in het halfdonker. 'Denk aan het hoofdkwartier’. De woorden drongen duidelijk van buitenaf tot hem door, zonder dat hij kon zeggen waar ze vandaan kwamen, want die figuur die hij had menen te zien, was verdwenen nog vóór hij eigenlijk verschenen was. De mededeling gaf hem een schok, geen hevige, maar toch sterk genoeg om hem ongerust te maken. Hij schoot te kort. Hij werd aangemaand. Er werd van hem verwacht dat hij zou handelen. Ofschoon nog niet helemaal van de schrik bekomen, liep hij kwiek verder. Zijn energieke houding verliet hem bij de voordeur van

89