De ondergrondse

Het viel hem niet gemakkelijk zich anders tegenover de wereld op te stellen. Die wereld was dezelfde van voorheen, een verzameling onwaardigen. En indien daar, buiten zijn weten, al iets mocht zijn veranderd, het stukje wereld dat het dorp vormde, was gebleven wat het was, ook al moest hier het hoofdkwartier gevestigd worden. Maar indien dit dorp nog steeds hetzelfde lamentabele oord was, kwam dit immers door zijn eigen slapheid. Was het niet zo dat hij de anderen in de steek liet, in plaats van dat zij het hem deden? Toch bleef hij naar hen uitzien, nu gedreven door de wetenschap dat zij zich ieder ogenblik konden vertonen. Dit 'uitzien’ betekende niet dat hij met speurende blik door de straten ging lopen en zich daardoor blootstelde aan ongewenste ontmoetingen, hoe vluchtig ook. Het wilde niets anders zeggen dan dat hij zich concentreerde op een mogelijkheid, een concentratie waarbij zijn intensief werkende hersens betrokken waren en ook zijn gehoor en zijn reukzin. Hij tastte als het ware in de lucht waardoor hij zich bewoog. Een voetstap, een terloops waargenomen geur kon afkomstig zijn van een mens, een ding die hem een mededeling wilden doen. Af en toe steeg zijn voortdurende spanning boven het gewone peil, voer er een huivering door hem heen en keek hij één tel op. En ondanks de teleurstelling die hij telkens onderging, bleef zijn verwachting ongeschokt, bleven zijn gedachten draaien rondom dat ene punt: de steeds aanwezige mogelijkheid van een bijzondere ontmoeting.

Zelfs het bulderen van de zee, een tot dusver door hem zoveel mogelijk genegeerd verschijnsel, kon een bode van komende gebeurtenissen zijn. Het was in ieder geval een blijk van beweging en alleen door beweging kon er iets ontstaan. Wie zee zei, moest ook wind zeggen en wie in dit dorp wind zei, dacht aan stuivend, draaiend, wervelend zand. Het ritselde,

87