De ondergrondse

afgedaan. Piet informeerde waar de sleutel lag en zei dat hij de zorg ervoor op zich nam. Daarna konden ze opnieuw gaan zwijgen, twee mannen in de schaduw van komende grote gebeurtenissen, zwaar van gedachten, vol van een strijdbaarheid die eigen heil niet telt, maar zich instrument weet in dienst van een idee. Dat Koch zijn gast toch maar liever zag verdwijnen en dit ten slotte door gekuch te kennen gaf, was slechts een gevolg van zijn verlangen dat distinctief zonder uitstel te bezitten. Hij kreeg er de kans niet toe, ofschoon Piet gehoor gaf aan zijn gekuch en op de gebruikelijke wijze, door het raam, de nacht in ging. Toen kwam Koch tot de ontdekking dat hij in zijn kamer niet het benodigde materiaal had om zich te decoreren. Daar moest de knopendoos van zijn vrouw aan te pas komen en dat kon vanavond niet meer zonder verdenkingen te wekken die hij tot elke prijs wilde vermijden. Vandaar dat hij naar bed ging zoals grote scharen vaderlanders aan de vooravond van de jaarlijkse lintjesregen. Ze zijn ervan op de hoogte gesteld dat op hen een druppel van de bui zal vallen, maar moeten nog één nacht van hun leven als onversierde burgers doorbrengen. Zo’n nacht, een der hoogtepunten van de menselijke ervaring, beleefde Koch. Over luttele uren zou iedereen kunnen zien dat hij meer was dan de meesten. En wanneer ze het niet zagen, zou dit geen weerlegging, maar een bevestiging van zijn superioriteit zijn, doordat de blindheid van de kuddedieren, hun volslagen gebrek aan onderscheidingsvermogen, nog geaccentueerd zou worden.

Deze gedachte stemde hem voldoende tevreden om hem het grootste deel van de historische nacht slapend te doen doorbrengen en hem fris een nieuwe dag van belangrijke activiteiten te doen ingaan. Toen, met de zon aan de hemel, kon hij zijn vrouw zonder bezwaar vragen wat op een laat uur

54