De ondergrondse

Piet was vanaf het eerste ogenblik zodanig dat beide betekenissen van het begrip vertrouwelijk tot hun recht kwamen, zowel die van gemeenzaamheid als die van geheimhouding. Deze ongedwongenheid zou ondenkbaar zijn geweest als Piet alleen in Kochs verbeelding had bestaan, een bedenksel, een hersenschim. Alleen met een reële persoon kon het tot die verstandhouding komen die zich op slag tussen hen ontwikkelde: volkomen openhartigheid, gebaseerd op wederzijds begrip. Voor het eerst sinds jaren, misschien voor het eerst in zijn leven, had Koch het gevoel dat hij zich onbekommerd kon laten gaan, zonder zijn stekels te hoeven uitzetten, zonder bevreesd te hoeven zijn dat hij op domheid of boosaardigheid zou stuiten. Piet was een man van eenvoudige structuur, maar dit belette hem niet Kochs waarde te erkennen en hem de toewijding te betonen die men juist van zulk een ongecompliceerde man kon verwachten. Geleerdheid en vernuft waren in Van der Beek belichaamd, Piet was niets anders, en hoefde ook niets anders te zijn, dan een oer-be-trouwbare verbindingsman.

Alleen bij zijn vrouw, toen nog zijn verloofde, had Koch dat vertrouwen in zijn capaciteiten aangetroffen dat hij nu bij Piet terugvond. Maar van een vrouw mag men niet die stoerheid, die rotsachtige onwrikbaarheid verwachten die sommige, helaas al te weinige, mannen eigen is. Het vertrouwen waarop zijn huwelijk steunde, had zich niet uitgebreid tot de unieke gedachten wereld die in hem ontstaan was. Zijn vrouw respecteerde zijn afzondering en dat was een reden tot dankbaarheid, te meer daar zij geen idee had van hetgeen hem dreef. Dat zou later, als zijn bedoelingen wereldkundig werden, en zelfs al iets eerder, natuurlijk veranderen. In deze fase, nu Van der Beek en Piet in zijn leven waren gekomen, begreep hij dat er een diepe zin school in het

38