De ondergrondse

een minimum aan kosten gepaard gaan. De aanleg zou uiteraard geen geringe uitgave vergen, hoewel het leggen van tunnels in duingrond een betrekkelijk weinig kostbare aangelegenheid was. Maar zeker wanneer rijk, gemeente en provincie gezamenlijk de kosten droegen, zouden deze voor elk van hen een te verwaarlozen fractie van hun totale budget bedragen. En wat de exploitatie betrof: de liften zouden door de gebruikers bediend worden; voor het schoonhouden van de wegen zouden de winkeliers die ondergronds een zaak mochten vestigen, moeten opkomen. Hij zou dit alles met Van der Beek en deze zou het weer met zijn relaties moeten behandelen.

Maar om tot de dag van vandaag of wel tot de voorbereidingen terug te keren: zou het ter bespoediging daarvan noodzakelijk of gewenst zijn over een telefoonaansluiting te beschikken? Koch had geen telefoon en hij had er ook nooit behoefte aan gehad. De enkele keren dat hij van een telefoon gebruik had gemaakt, had hij zich belemmerd gevoeld, te kort gedaan in zijn persoonlijke waarde doordat hij niet van aangezicht tot aangezicht met zijn gesprekspartner kon converseren. Wie tegenover Koch stond, merkte met wie hij te maken had, en mocht hij het niet merken, dan gaf Koch het hem door oogopslag, houding, gebaren op onmiskenbare wijze te verstaan. Door de telefoon kon hij zijn gezag niet opleggen. Geen telefoon dus, ook al zou Van der Beek er nog zozeer op aandringen. In spoedgevallen was er de telegraaf. Verder zou erover te denken zijn in een later stadium een telex-aansluiting te nemen. Hij wist zeker dat Van der Beek, met zijn vermogen andermans argumenten naar waarde te schatten, hem ten slotte gelijk zou geven.

35