De ondergrondse

een aantal lijnen tussen de belangrijkste punten van het dorp en het plaatsen op die punten van een dikke zwarte stip om een toegang of wel een station aan te duiden. Maar het was niet zo eenvoudig. Voor hij ertoe overging op zijn kostbare plattegrond lijnen te trekken die hij later misschien wilde veranderen, moest hij zich niet tweemaal, maar wel honderdmaal bedenken. In plaats van lijnen te trekken schreef hij namen op een blad papier. Hij begon met straatnamen, maar bij nader inzien schreef hij persoonsnamen op, geen willekeurige, maar namen van dorpsbewoners die in een bepaalde reuk bij hem stonden. Was die reuk goed, dan behoorden ze tot de elite die van de ondergrondse gebruik mocht maken en dienden ze dus een station vlak voor hun deur te krijgen. Was die reuk slecht, dan kwamen ze in een aparte, met rode inkt geschreven kolom te staan, rood omdat deze kleur, althans in dit geval, voor Koch de kleur was van de haat. Overeenkomstig de bedoeling van het plan, bleef de met blauwe inkt geschreven kolom zeer beperkt. Kolom was trouwens een te groot woord, want de naam van Koch stond in de blauwe rubriek voorlopig alleen, terwijl de rode afdeling in vlot tempo tientallen namen kreeg toegewezen. Deze vlotheid betekende niet dat Koch zijn zorgvuldigheid had laten varen. Er was rood en rood, met andere woorden, er bestond een rangorde, ook in de verwerpelijkheid. Over die rangorde zou hij zich nog moeten beraden en de vrucht van dit beraad zou een naar waardering gerangschikte kolom zijn. Koch stelde zich voor dat de vurigste individuen bovenaan zouden prijken en dat men van lieverlee zou belanden bij personen die, ofschoon nog allesbehalve acceptabel, toch niet een zodanige graad van verwerpelijkheid bezaten dat ze niet eventueel naar de blauwe kolom konden overgaan.

Met de rode kolom zou hij het wel klaarspelen, maar de

16