De ondergrondse

2

Eerst had Koch tot zichzelf gezegd dat dit een keerpunt in zijn leven was, maar bij nader inzien had hij van een groot moment gesproken. Het was inderdaad geen kleinigheid wat hij had bereikt. De dorpsplattegrond was eindelijk voltooid en met tientallen punaises aan een der muren van zijn kamer bevestigd, op ooghoogte, dus niet zo heel hoog, in overeenstemming met Kochs postuur. Toen hij de kaart met veel inspanning en geduld ongeschonden op de muur had aangebracht, deed hij twee stappen achteruit. Hij voelde de kramp niet meer die tijdens het werk zijn ledematen had geteisterd. Daarentegen maakte zijn hart snelle slagen toen hij daar voor dat machtige tafereel stond. De gedachte kwam in hem boven dat deze prestatie tegen stapels geleerde boeken opwoog, maar hij gunde zich deze zelfmisleiding niet en beperkte zich ertoe enige keren halfluid te zeggen: 'Een knap stuk werk!’ Hoe knap het was bleek nog duidelijker uit het feit dat niet alleen alle straten en duingronden die tot de gemeente behoorden, op de plattegrond voorkwamen, maar ook de talrijke niveauverschillen van dit bultige gebied. Koch was zo fortuinlijk geweest bij het scharrelen in een bureaula een oude kaart van de terreinen der duinwaterleiding te vinden, met nauwkeurige aanduiding van de hoogte der verschillende duintoppen en -dalen. Deze droegen vaak wonderlijke namen, zoals Maan-vlak, Zeemanshoogte, De Patters, Kruspinge en meer van dergelijke door een nu al lang gesloten volksmond geformuleerde bedenksels. Het was niet waarschijnlijk dat de onder

14