Dorp in de branding

‘Wacht even. Vertel me nog wat!’

Bauer draaide het hoofd om.

‘Wil je verkopen of niet?⁵

‘Nou ja, laten we er nog even over praten/

‘Ik heb met jou niets te bepraten. Ik wil alleen ja of nee horen/ Marcussen, die merkte, dat hier niets baatte, moest zijn bezoeker laten gaan. Afstand doen van deze woningen, zou hebben betekend, voor Bauer het veld ruimen, de voornaamste greep verliezen, die hij op deze gehate tegenstander had.

Inderdaad voelde Bauer, dat hij deze ronde had verloren, al had hij minder een overwinning op Marcussen, dan een voor zijn zaak willen bevechten.

Toen hij met Blom over zijn bezoek bij Marcussen sprak, noemde de arts hem een idioot. Hoe kon men met zo’n creatuur in verbinding treden! En wat had Bauer eigenlijk gewild?

‘Hem verdrijven uit zijn machtspositie/

‘Is dat je oplossing van het woningvraagstuk?’

‘Dat zou het begin van een oplossing zijn geweest.’

‘Onzin. Dan moet je bouwen.’

Dat wist Jan evengoed als de dokter. Het plan van een bouwvereniging had hij laten vallen. Het zou te veel kosten, hij zag althans geen mogelijkheid, om voldoende medewerking te krijgen.

Jan Bauer begreep, dat deze kwestie voorlopig moest blijven liggen. Maar dat nam niet weg, dat voor de geestelijke en materiële verheffing der mensen iets moest worden gedaan. Zij leefden als halve dieren, hun verwildering kreet ten hemel.

Vóór het geestelijke kwam het stoffelijke. Dat gold niet voor de eerlijke zwoegers, die begrip hadden van de rangorde der dingen, maar wel voor de havelozen, de beroeps-bedeelden. De kerk had vrijwel geen vat op hen. Voorzover ze niet van de diaconie trokken, liet de godsdienst hen koud. Een langdurig en moeizaam proces zou het zijn, hun te leren wat een menswaardig leven was.

Ook aan de vestiging van een industrie in Stormoord was niet te denken. Over een behoorlijke verbinding met het achterland beschikte men niet, te water noch te land. Vroeger, twee, drie generaties geleden, hadden allen hier in hun onderhoud kunnen voorzien. Door de toeneming der bevolking, misschien ook door inteelt en de daaruit voortgevloeide degeneratie, was een

70