Dorp in de branding

ogen van hen, die nog geloofden en durfden. Maar hun kleren waren versleten, hun huizen bouwvallig, hun kinderen ziek. Diezelfde ogen konden wild worden van honger. Jawel, ons stoere zeevaardersras. Maar vraag niet naar de bijzonderheden.

Toch begreep hij, dat men dit brok bestaan niet mocht vernietigen. Hier leefde een geest, waarin iets van de ruimte der zee was. Bewaren dus wat er bewaard kon worden. Die het diepst in de put zaten, gaf hij een voorschot om hun hypotheekrente te betalen of onontbeerlijke herstelwerkzaamheden te bekostigen. Terugbetalen konden zij naar het hun schikte.

Blom, de alwetende, ontwierp een menu, dat aan een minimum van kosten een maximum van voedzaamheid paarde. Bauer liet het drukken en aan de vrouwen uitdelen. De dokter verklaarde zich bereid, wekelijks zitting te houden om zuigelingen en kleuters te onderzoeken of de moeders raad te geven bij de verzorging van haar kinderen.

Slechts aarzelend gingen de mensen er toe over, van deze goede gaven gebruik te maken. Ze moesten worden gemaand, herhaaldelijk, dringend, eer ze een stap verzetten. Toen er eenmaal enkelen waren gewonnen, volgden er meer.

Jan Bauer had dikwijls het idee, dat hij niet tegen individuele noden en vooroordelen streed, maar tegen een naamloze massa, een donkere, saamgebalde, dreigende horde. Vanuit de grond der wereld kwamen het kwaad, de domheid, de honger, de ziekte aangemarcheerd, verbeten, vastberaden. Van de andere zijde kwamen hij en zijn helpers, energiek, maar menselijk, met alle zwakheden en weifelingen, aan het menselijke eigen. Het was een strijd op leven en dood. Een strijd tegen nameloos geweld. Een strijd tegen God - of voor God? Was het de evangelische liefde, die hem dreef? Hij zag de ongelovige glimlach van Blom. Van Blom, die hij aan het werk had weten te zetten, die - merkwaardig genoeg - het kwade wilde en het goede deed.

Ondoorgrondelijk was het wezen der wereld. Dagelijks scheen het ondoorgrondelijker te worden. Worstelen betekende voor Bauer niet, verheldering vinden, zelfs geen voldoening om het bereikte.

^cDe strijd begint pas!’

58