Het feest van Hercules

gevormd; hij vond de vergelijking nog zo gek niet.

In het leslokaal was het koud, de verwarming deed het niet, en op zeker ogenblik kon wie dat wilde zijn jas en muts uit de gang gaan halen. Ze pakten zich allemaal in, Gerrit met zijn ijsmuts het degelijkst, al trok hij hem nu niet over zijn oren. Ondanks de kou voelde hij zich doezelig worden. De worsteling met de wind had hem vermoeid en hij kon zijn aandacht moeilijk bij de les houden. Niet alleen hij was een Eskimo, ze waren allemaal poolstreekbe-woners, een kluitje mensen in een eindeloze wereld van ijs, wind en sterren. De leraar die, ook al met een jas aan, op het podium heen en weer stapte, kreeg voor zijn nevelige blik iets van een ijsbeer, een logge, op zijn achterpoten waggelende gestalte. De leerlingen moesten iets opschrijven. Sommigen brachten eerst hun hand naar hun mond en bliezen om hun verstijfde vingers te ontdooien. Gerrit deed daar niet aan mee; hij luisterde slechts naar het blazen dat hem aandeed als het onderdeel van een rite, een bezwerende handeling. Zelfs schrijven kreeg in deze sfeer iets magisch; de letters werden figuren met een nog niet doorgronde betekenis, even geheimzinnig als hiëroglyfen. Hij keek naar wat hij had opgeschreven. Het was leesbaar en begrijpelijk. Dat was één aspect ervan, het oppervlakkige. Maar wat school er onder de oppervlakte? Onder het ijs van de poolgebieden strekte zich een zee uit, een levende grootheid, een soort tegenhanger van de sterrenhemel en even onbereikbaar. Zo ging onder al het zichtbare iets schuil, bestond niets op zichzelf, maar altijd in verband met iets anders.

Gerrit de Vries was een boerenzoon en hij was ook - wat eigenlijk? Een poolzeedier? Een astronoom? 'Belazer jezelf niet’ zei hij voor zich heen. Dat was wel nodig, want hij moest zijn verstand gebruiken, anders vloog hij eruit, rechtstreeks terug in de koeienstal. Maar de vermaning hielp niet. De kou, of wat het ook was, had hem te pakken, deed zijn gedachten verspringen, maakte er fragmenten van, splinters ijs die allerlei glinsteringen vertoonden,

129