Westerbork en een vraaggesprek met zijn Commandant Gemmecke in 1948

Commissie destijds voor haar in Amsterdam gramofoonplaten gekocht, welke zij besteld had, maar prompt daarop heeft zij hun het geld terugbetaald.

Na dit korte onderhoud deelt zij Schoenmaker mede, dat zij een aantal papieren ontvangen heeft, waarop Schoenmaker zegt, dat zij deze moet invullen. Zij zet nu haar bril op, waarvan de brug omwikkeld is met leukoplast. Dit laatste valt mij op, omdat dit zo’n tegenstelling vormt met haar verzorgde voorkomen en kleding. Zij is nu bezig met het invullen van de papieren, datum, ouderdom, godsdienst.

Als bijzonderheid wil ik nog vermelden, dat Gemmecke beducht is om vertransporteerd te worden. Hij is n.1. bang, dat hij dan niet meer in de gelegenheid zal zijn om te werken, iets wat hij in deze gevangenis wèl mag, n.1. aardappelen schillen, de centrale verwarming verzorgen enz. Hij ontvangt hiervoor 10 ct. per dag, waarvoor hij dan iets kan kopen, b.v. een cigaret (één cigaret per dag is hem toegestaan).

Het is nu precies half acht. Ik heb mij vijf uur lang aan één stuk door met deze beide mensen bezig gehouden en voel me down en neerslachtig. De zes maanden Westerbork heb ik in één dag weer beleefd. Ik ben Opperwachtmeester Schoenmaker dankbaar voor de assistentie, welke hij mij verleend heeft en bewonder de correcte en sublieme wijze, waarop hij Gemmecke aanpakt. Doodmoe van alles neem ik afscheid, peinzend over de belevenissen van deze dag. Nog lange tijd hierna ben ik onder de indruk, ook om alles, wat ik in Westerbork weer gezien heb. De misdaad, die hier is begaan, maakt deze plaats tot een schandvlek op de aardbodem. Zeventig vragen heb ik deze middag gesteld, er is echter één vraag, die nu weer in mijn herinnering komt en die ik mijzelf gesteld heb ten tijde van alle misère en die mij destijds zo vaak heeft bezig gehouden; „Is het leven waard geleefd te worden, wanneer je alles in Westerbork, alles hiervoor en hierna, hebt meegemaakt?......”

33