Jacob Hiegentlich

wierf zich immers geen vooraanstaande plaats tussen de jonge letterkundigen van zijn tijd; de kritiek was hem aanvankelijk zelden goed gezind*

Wat zijn verhouding tot het Zionisme betreft, door zijn sterk individualistische aanleg bleek het moeilijk voor hem, zó volkomen op te gaan in het collectieve ideaal als vele Joodse intellectuelen dat konden doen* Bovendien streed het ,nationalisme’ van de Zionistische beginselen in zekere zin met zijn eigen geesteshouding, die veeleer op de algemeen-Europese cultuur was georiënteerd*

Bij deze persoonlijke conflicten kwamen de politieke noden, die het decennium vóór de Tweede Wereldoorlog hebben verontrust* Het fascisme won veld; de geest in Duitsland ontwikkelde zich tot een fatale bedreiging en een gevaar voor geheel Europa; de N.S*B* werd mächtiger; het antisemitisme stak de kop op, ook binnen onze grenzen* Het waren niet alleen de angsten van zijn Joodse volk, die hem kwelden: hij was ook bekommerd om de vernietiging van alle persoonlijke vrijheid, om de dreigende ondergang van de cultuur in Europa* Zijn boeken en artikelen getuigen, hoe fel de noden van zijn tijd hem gemarteld hebben en hoe weinig hij ten slotte meer aan het geluk geloofde of op de toekomst vertrouwde* Hij leefde voortdurend in conflict met zijn tijd* Juist dit maakt hem echter tot een representatieve figuur voor het tijdvak tussen 1930 en 1940* Hij vertegenwoordigt, evenals Menno ter Braak, een generatie van jonge intellectuelen en kunstenaars, die lijden door de gedachte, dat de wereld ,onbewoonbaar’ wordt voor allen die de rechten van de geest en de ziel willen handhaven boven de dictatuur van bruut geweld en de Germaanse heilsleer*