Gisteren komt nooit weerom ...

Straten

Wie op de trans van de Zuidertoren in de Zandstraat staat, aanschouwt de buurt zoals zij is geweest vierhonderd jaarlang. Van bovenaf gezien vallen de architectonische verschillen tussen de huizen weg. De steegjes en slopjes zijn niet zichtbaar. Als een grote ster liggen de hoofdstraten gespreid rondom het Meijerplein. Van noord naar zuid de Breestraat; de Weesperstraat is, van de Houtmarkt af, er een voortzetting van. Van west naar oost de Sjoelstraat (de Amstelstraat), die bij de Portugese synagoge even wordt onderbroken en dan als de Rapenburgerstraat verdergaat.

In 1600, in rp3p en in ip^y heeft de buurt, gezien van de Zuidertoren af, hetzelfde gezicht. En de minuscule poppetjes op de straat... wie kan van zo hoog weten ofRembrandt van Rijn over de Breestraat wandelt ofSimonA ugurkies-man, die in ipoo werd geboren, in IP42 inAuschwitz werd getatoeëerd, in ip4$ 'terugkwam' en nu, van al zijn familieleden en vrienden beroofd, tussen de vervallen straten vergeefs naar herinneringen zoekt...

De Jodenbreestraat wringt zich door de oude buurt als een lange worst, een kosjere worst. Aan de ene kant staat de vierkante kolos van de Portugese synagoge, stevig, geducht, solide; gebonden aan de aarde. Aan de andere kant gaat de spits van de Zuidertoren hemelwaartsstrevend uit boven de daken van de Zandstraat en de Moddermolensteeg. Maar de Breestraat laat een kerk in het midden: de katholieke Mozes en Aaron-kerk. De voorgevel staat aan het Waterlooplein, met zware zuilen en rankere pilaren. Hoog boven dat architectonische geweld contrasteren kleintjes en fijntjes de heiligenbeelden tegen de wolken. De achtergevel aan de Breestraat is één geweldige bonk steen. De katholieke klaagmuur van de Breestraat. De steenmassa overheerst de straat zo despotisch, dat het schijnt alsof zij elk ogenblik kan neerploffen op de taartjes in de uitstalkast van Snatager aan de overkant.

De Jodenbreestraat is de hartslagader van de oude buurt. Wie in de winkel van Meijer vooraan bij het Markenplein, lang genoeg kieskauwt met zijn broodje pekelvlees, kan er alle joden uit de hele wereld ontmoe