Hun lach klinkt van zo ver ...

toe aan de zucht alles te objectiveren. Vooral wanneer ze niet persoonlijk bij een controverse zijn betrokken, geven ze met volle overtuiging elke partij gelijk. Vertellen ze:

'Komt een echtpaar bij de rabbijn.

'Rebbe, we hebben ruzie met elkaar en nou moet U zeggen wie van ons tweeën gelijk heeft.'

Luistert de rebbe aandachtig naar het verhaal van de vrouw.

Zegt hij:

׳Jij hebt gelijk.'

Luistert de rabbijn daarna even aandachtig naar het relaas, dat

de man doet. Zegt de rebbe:

'Jij hebt gelijk.'

Zegt de vrouw van de rebbe:

'Maar man, dat bestaat toch niet. Deze twee mensen hebben ruzie met elkaar. Je luistert naar de een en zegt, dat ze gelijk heeft. Je luistert naar de ander en die geef je ook gelijk. Ze kunnen toch niet alle twee tegelijkertijd gelijk hebben ?' Zegt de milde wijze rebbe tegen zijn vrouw: 'En jij hebt óók gelijk.'

De onbedwingbare neiging om hun oordeel samen te vatten in een puntige vergelijking of een passende parabel hebben ze niet slechts van hun voorouders geërfd. Hun fantasie is zeer levendig. Zij denken logisch, maar zonder dat ze het zelf goed weten, verstaan ze de kunst over de tussen-conclusies in hun eigen redenering heen te springen. Ze slaan schakels over. Ofschoon ze deductief denken, maken ze op hem, die hen niet goed kent, de indruk van inductief-denkenden. Hun conclusies komen altijd een paar seconden eerder dan de slotsom, die hun omgeving trekt. Zeggen ze: 'Hij denkt met een boemeltrein,

14