Land van de toekomst

het IJzeren Gordijn) en hij blijkt een nieuwe vijand van de mensen, omdat hij de menselijke waardigheid ondergeschikt maakt.

Het democratisch socialisme zal de staat zijn vijandelijk karakter ontnemen. Doordat de handelingen van de staat als uitgangspunt zullen hebben: de vrije harmonische ontplooiing van de mens in elk opzicht, ook in de consumptie.

Geen geringeloorde arbeid.

In tijden van schaarste en oorlog, voert de overheid nood-ordening in.

Dan wordt (bijvoorbeeld) door de wet bepaald, dat alle niet volstrekt

noodzakelijke bedrijven zullen ־ worden gesloten. De vrijkomende arbeidskrachten worden dan, door de overheid, ingeschakeld in de voortbrenging voor oorlogsdoeleinden.

Maar men doet het socialisme onrecht, wanneer men beweert, dat zulke nood-ordening van de arbeid eigenlijk het socialistisch ideaal voorstelt.

Vrijheid van beroepskeuze bestaat in het kapitalisme niet. Zij heeft er nooit in bestaan, zij bestaat ook nu niet.

Hoeveel mensen werken voor hun plezier?

Hoeveel mensen vinden in hun beroep volledige bevrediging van de behoefte van elk mens aan arbeidsvreugde?

Dat zijn er maar weinigen.

Hoe komt dat?

De wet verleent weliswaar vrijheid van arbeid op papier, maar de kapitalistische werkelijkheid leert anders.

Het onderwijs staat, officieel, in Nederland open voor iedereen, ook het middelbaar en hoger onderwijs.

Maar hoeveel gezinnen kunnen zich veroorloven de inkomsten van kinderen te missen, gedurende de tijd dat een begaafd kind zou gaan studeren?

En, ook al zijn er adviesbureaux voor beroepskeuze, voor hoeveel kinderen wordt de keuze van het toekomstig beroep niet beslist door sleur, door harde noodzaak van geldverdienen, of door het toeval?

In een socialistisch geordende wereld zal de werkelijke vrijheid van beroepskeuze pas tot volle gelding kunnen komen.

Omdat het Plan de vrijheid van zelfstandige beroepskeuze als een grondbeginsel voor een socialistische maatschappij vooropstelt.

De vrije ondernemer.

Goed, alles accoord, zegt de tegenstander van het socialisme. Maar (gaat hij dan verder) de vrijheid van de ondernemer zal toch in het gedrang komen.

De vrijheid van de ondernemer! Laat ons die onder het vergrootglas nemen.

Absolute vrijheid voor de ondernemer bestaat reeds lang niet meer: welke ondernemer kan in onze tijd naar willekeur kinderarbeid in zijn bedrijf gebruiken?

Dat verbiedt de wet.

Iedereen vindt nu het verbod van de kinderarbeid heel gewoon.

We zijn een beschaafd land.

53