Een klein mannetje met een klein potloodje (40 jaar VARA)

geregelde omroep de Tweede Kamer zich niet door liberale verwatenheid had laten (mis)feiden en wanneer in plaats daarvan het parlement van meet af aan door middel van een systeem van her-verdeling der luistergelden de verschillende omroepverenigingen door deze band naar elkaar toe had geleid... dan zou wellicht de loop der omroepge-schiedenis anders zijn geweest. Maar, hoe ook gevormd, de omroep zou altijd de kenmerken van de Nederlandse aard hebben moeten bezitten om het vertrouwen van de brede lagen des volks te kunnen winnen en behouden. Eén van die kenmerken is: de veelvormigheid. Dit is het tegenovergestelde van kleurloze neutraliteit. Hoe de organisatievorm zou zijn (of zal worden), in ons land zal een in vrijheid aanvaarde omroep als een der leidende beginselen hebben: elke volksstroming draagt eigen verantwoordelijkheid voor de zelfstandige verzorging van het eigen deel der programma's. Zou dit beginsel ophouden leidraad te zijn, dan kan men niet meer van een nationale omroep spreken.

Mede om deze reden heeft 'de wil des volks' op spannende momenten duidelijk en in het openbaar positie gekozen ten aanzien van dringende vragen, die in de omroep aan de orde waren. Een zodanige publieke, soms door massale demonstraties geschraagde keuze van positie heeft zich geenszins tot de vara beperkt.

Om echter niet te ver buiten het kader van dit boekje te verdwalen, worden hier slechts de verschillende landelijke demonstraties gememoreerd die de vara hield. Het grote, het eerste grote Zomerfeest in het Spanderswoud in 1931, het Zomerfeest in Birkhoven bij Amersfoort in 1934 en later in 1936 nog eens in Birkhoven, in Hilversum in 1948 en in Apeldoorn in 1961. En dan blijven de vele 'Gewestelijke Zomerfeesten' nog onvermeld. Telkenmale kwamen vele tienduizenden samen om door hun aanwezigheid voor de vara te getuigen.

Het eerste grote Zomerfeest van 1931 in het Spaanderswoud te Hilversum leverde een der merkwaardigste incidenten op in de geschiedenis van de vara.

Begin juli 1931 meldde zich een jongeman bij de redactie van 'Het Volk' in Amsterdam. Ik was één der redacteuren. De knaap wenste mij persoonlijk te spreken. 'Strikt persoonlijk'. Hij deed erg geheimzinnig.

'Ik ben bediende in een ijzerwinkel. Mijn baas heeft de afgelopen veertien dagen 30 kilo kopspijkertjes verkocht.'

64