Een klein mannetje met een klein potloodje (40 jaar VARA)

nacht op uittrok om biljetten te verspreiden en platen aan te plakken hij 'offerde' zijn nachtrust.

Het offer smeedt tussen de mens en het ideaal waarvoor geofferd wordt, een nauwe band. Dat ideaal is voortaan meer dan voorheen 'een stukje van je zelf' geworden. Wie een offer brengt, schenkt iets weg en wordt toch rijker, Zo een rijkdom schonk de socialistische beweging vóór 1940 haar aanhangers in ruime mate. De vara-leden kregen er ruimschoots hun deel van.

Heden ten dage nog kan men in vele gezinnen een klein verzilverd troffeltje aan de wand zien hangen. Het is het symbolisch geschenk van de vara aan haar leden, ter gelegenheid van de bouw van de eerste studio.

In die dagen kostte een ei nog drie centen. De werklozen gingen met minder dan 13 gulden steun per week naar huis. Een arbeider kneep zijn handen dicht, als hij aan het eind van de week dertig gulden loon aan moeder de vrouw kon geven. Maar de vara vroeg een offer. De eerste actie ('Pak aan kameraad') leverde f76.000,- op. Zo iets was nog nooit beleefd in de socialistische beweging. In 1932 bleek het opnieuw nodig de financiën van de vara door een inzameling te versterken. Opbrengst: f97.000,-.

Nederland was intussen midden in de draaikolk terechtgekomen van de economische crisis die de hele wereld teisterde.

De weerzin van het socialistische volksdeel tegen de gang van zaken in staat en maatschappij uitte zich in een ongekende grote bereidheid tot het brengen van offers.

Achteraf gezien is het welhaast onbegrijpelijk, dat de var a-leiding in die tijden van (letterlijk!) zware armoe steeds weer geldelijke offers dorst te vragen, offers voor de omroep van het vrije woord.

In 1934 vroeg Ome Keesje een najaarsgeschenk voor de vara. Opbrengst f 51.000,-.

In 1935, toen het dieptepunt van de crisis over Nederland trok, een nieuwe inzameling. Deze keer was de opbrengst f 120.000,-.

Men moet die bedragen zien tegen de achtergrond van het prijspeil van die dagen. Maar ook tegen de achtergrond van de armoe, waarin minstens 500.000 gezinnen verkeerden.

Het was het oeroude wonder van het offer, nu gemanifesteerd in dat gebied van de menselijke gevoelens, waar idealisme en gevoel voor saamhorigheid te vinden zijn. De grootheid van vele kleine

53