Als de dag van gisteren ...

MIJN YIDDISHE MAMMA

In het El-Al vliegtuig, op weg naar Lydda, vertelt een man mij zijn levensgeschiedenis. Ja, in Polen is hij geboren. Jood. Met politiek heeft hij zich nooit beziggehouden. Hij leefde voor zijn gezin. Hij behoorde tot de weinigen, die aan de greep van de Duitsers wisten te ontkomen. Toen de nazi's verdwenen waren, kondigde de regering van Cyrankiewicz aan, dat het antisemitisme voortaan krachtig zou worden bestreden. De man, die voor mij zit, is daarop met zijn gezinnetje verhuisd naar de kant van het vroegere Silezië. Daar gingen de Poolse Joden in min of meer gesloten gemeenschap bij elkaar wonen. Maar sinds enkele jaren is het hem, en alle anderen, duidelijk geworden, dat antisemitisme in Polen niet snel sterft, ook al kondigt de regering duizend verordeningen af. Bovendien wat kan de regering in Warschau uitrichten, als de bazen in Moskou de Joden de schuld geven voor alles wat verkeerd gaat. Hij zegt:

'Als er in Polen iets mis gaat, krijgen eerst de kapitalisten de schuld. Als die er niet meer zijn, krijgen de Amerikanen de schuld. Als die er niet meer zijn, krijgen de Joden de schuld. En als er straks geen Joden meer in Polen zijn, weet u wie dan de schuld krijgt? De cavalerie.'

Het land zijner geboorte heeft hij nu eindelijk kunnen ontvluchten. Met vrouw en twee kinderen. Zijn vrouw woont al in Israël. De kinderen ? Die heeft hij eerst naar een herstellingsoord in Zwitserland gebracht. Later komen die ook naar Eretz.

235