Die-en-die is er nòg ...

plotseling verdwenen, dagen lang. Als hij dan bij haar terug kwam, vertelde hij, dat hij onder de aarde was geweest, of onder water; en wat hij daar niet gezien had .. . Te veel om na te vertellen. ״Mooi smoesje," grinnikte vader. ״Jammer, dat ik ook niet met de helm ben geboren. Had ik ook dagen lang van huis kunnen wegblijven."

Maar van die zelfde jongen had ze ook geleerd hoe de toekomst te voorspellen, onfeilbaar. Met behulp van een gebedenboek en een sleutel. Grootmoeder paste deze vaardigheid slechts bij zeer hoge uitzonderingen toe. Ze deed het zeer ongaarne. Altijd moesten vele aarzelingen worden overwonnen.

״Het mag eigenlijk niet," zei ze altijd, ״behalve als het werkelijk gaat om leven en dood." Had grootmoeder Gitele besloten sleutel en gebedenboek te raadplegen, dan ging ze in een donkere hoek van het vertrek staan. Liefst achter een deur of zo. Ze bond een koord om het gebedenboek en door dat koord reeg ze een sleutel. De sleutel hield ze vast in de hand; het boek kon in de lus vrij ronddraaien. Dan prevelde ze allerlei onsamenhangende woorden, die zij alleen wist. En door de wijze, waarop het boek draaide, kon zij de dingen voorspellen, die op komst waren. Ik kan me geen geval herinneren, waarin haar voorspellingen hebben gefaald. Wel herinner ik me, dat een van de schoondochters met grootmoeder hooggaande ruzie heeft gemaakt, omdat de oude vrouw geweigerd had voorspellingen te doen omtrent de kansen in de staatsloterij. ״Twintig jaar speel ik een briefje," klaagde die schoondochter, ״en altijd een niet. Als ik van te voren kon weten of ik een briefje moet kopen, ja of nee... dan

19