Die-en-die is er nòg ...

״lezen en schrijven kun je leren, maar

verstand kun je alleen maar HEBBEN."

Wanneer ik een foto zie van mevrouw Esther de Boer-van Rijk, de toneelspeelster, kost het me weinig moeite me voor te stellen, dat het een portret van grootmoeder Gitele is. Ze hadden voor een tweeling kunnen doorgaan. Tenminste naar het uiterlijk. Grootmoeder had misschien niet meer dan een tikkeltje aanleg voor het toneel.

״Als je met de mensen goed wil omgaan, moet je goed comedie spelen," beweerde ze.

Maar een beroemdheid in die kunst zou ze beslist nooit zijn geworden. En over het vermogen gesproken, goed met mensen om te gaan, nou, dat haperde ook wel eens een keertje.

Aan de andere kant weet ik niet of Esther de Boer-van Rijk met een kar sinaasappelen het brood voor zich zelf en vijf bloedjes van kinderen had kunnen verdienen. Dat kon grootmoeder Gitele nu juist wel. Je moest scherp als een scheermes zijn. Begerig naar elk half centje, dat je aan winst kon overhouden. En taai ook, om zo, bijna twintig jaar lang, door weer en wind de zware handkar te duwen langs straten en grachten, en steeds maar je roep tegen de huizen te laten opklimmen. Optimistisch moest je ook zijn om te geloven, dat de mensen uit hun warme huizen zouden komen, alleen maar om bij jou een paar appelen te kopen. Grootmoeder Gitele heeft haar vijf kinderen met ere grootgebracht, al hadden ze het

10