De wereld is rond, maar mijn zolen zijn plat

in de eerste plaats omdat hij zo graag een hoge meterprijs wilde maken (dat ook wel natuurlijk) maar omdat elke chauffeur in dit land de onweerstaanbare drang in zich voelt om gids te zijn. Nou, vooruit dan maar.

We stonden boven op de Olijfberg. De oude stad lag aan onze voeten. Aanschouwelijk onderwijs in het Oude en Nieuwe Testament. Daar ziet U de Klaagmuur, dat was eens de Tempel. En hier de hof van Getsémané. Ginds ziet U de koepel van een moskee, daarachter ligt de Via Dolorosa. De gids draaide zich om: 'Dat hotel is het Intercontinentaal. Mooier en weelderiger dan het duurste hotel ergens ter wereld. Bezit van koning Hussein en een Amerikaanse luchtvaartmaatschappij.' Hij spuwde verachtelijk op de grond. 'Geen rechtschappen Jood zal ooit in dit hotel komen. Het is gebouwd bovenop een oud Joods kerkhof. Ze hebben niet eens de moeite genomen de oude graven te ruimen. De oude grafzerken hebben ze weggesleept. Ze hebben er de vloeren mee geplaveid van de urinoirs.'

Op de dag, dat troepen van Israël dat hol van El Fatah in Kara-meh uitzwavelden, stonden we bij het Hadassah ziekenhuis in Jeruzalem. Vlak voor de ingang is een plein vrijgehouden voor helikopters. Die vlogen die dag heen en weer, van het front naar het ziekenhuis en terug. Gewonden halen en brengen. Bij de hekken stonden honderden angstige mensen. Veel helikopterlandingen betekende: veel gewonden. Het was niet de gewone morbide belangstelling voor ziekte en overlijden, die alle mensen in alle landen kenmerken. De honderden mensen bij die hekken probeerden de gezichten te onderscheiden op de brancards. Iedereen in dit land meent iedereen te kennen. Iedereen heeft naaste familie, die meevecht.

Geen honderd meter verder staat het kleine gebouwtje van een synagoge, die beroemd is in de hele wereld. Door de ramen van Chagall. Die dag was het gebouwtje voor het massale toeristenbezoek gesloten. Er was dienst. Het gebed met de 'Smeekbede':

44