tionaliteit was in elk geval een echte identiteit. Beter dan al dat geknoei en gescharrel, dat hij van zijn geboorte af met zich had moeten meedragen.
Ze trokken naar het beloofde land en na twee jaar kreeg ik een brief van hem, dat hij er niet kon blijven. Angina Pectoris. De dokter had gezegd: 'Beter, datje naar een ander klimaat verhuist.' Wat dacht de dokter van Rio de Janeiro, waar Mortje's oude vriend woonde? Een koel noordelijker klimaat zou beter zijn, maar tegen Rio had de dokter geen overwegende bezwaren.
'Met onze paspoorten is het nu ook helemaal in orde', schreef Mortje, 'dat is eens en voor altijd geregeld. We kunnen er ook mee naar Brazilië. We gaan daar wonen. Wat wil je nog meer?'
Toen ik in Rio was, ben ik hem gaan opzoeken in een flatje vlak bij de havenkade. Zijn vrouw werkte als verpleegster. Hém ging het naar omstandigheden redelijk goed wat zijn gezondheid betreft. Maar op een kastje stond het portret van zijn eerste vrouw met de vijf kinderen. Naast een groot en welverzorgd aquarium.
Zei hij: 'Ik ben de hele dag in de weer om mijn guppies te verzorgen. Mijn eerste vrouw en de kinderen, die kun je toch nooit vergeten.'
Even later zei hij: 'Vervelen doe ik me niet. Ik heb toch mijn aquarium, zeg ik je. Dat is nu mijn hele leven. Apropos, je kunt me feliciteren.' 'Feliciteren? Waarmee?'
'Mijn guppies hebben jonkies gekregen. Ik ben vandaag grootvader geworden. Vrouw en kinderen vermoord, en toch grootvader geworden, is dat geen wonder?'
Paraguay is een rivierstaat in Zuid-Amerika, bestuurd (zo heet dat) door een keiharde dictator. Omdat hij een bevriend staatshoofd is, zal ik hem niet verder kwalificeren. Een Adonis is hij niet.
19