Niemand die het antwoord weet

de huishouding op de schoorsteen. Dat was een van zijn vreemde gewoonten; moeder kreeg haar huishoudgeld per dag, ze vond het elke ochtend op een vast plekje van de schoorsteenmantel. Lag er geen geld, dan wist ze: mijnheer, mijn man, heeft weer een van zijn jaloerse buien. Als je redelijk oordeelde was er nooit een duidelijke aanleiding voor zo'n orkaan van wantrouwen. Als de mannelijke klanten in de winkel ijsberg-koud tegen moeder waren, zag vader de vreemdste erotische voorvallen. De volgende ochtend... geen geld op de schoorsteen. Ik veronderstel, dat hij in dat malle hoofd van hem dacht: ik zal haar doodhongeren. Zo'n bui kon soms een maand duren, en dan was alles opeens weer gewoon. Hij huurde eens een soort detektief om moeder te schaduwen. Door een toeval kwamen we er achter. Kinderen èn moeder hebben hem heel duidelijk gezegd: 'Als je weer zoiets doet, laten we je opsluiten'. Daarvoor was hij bang.

Die geschiedenis met die detektief heeft op mij een diepe indruk gemaakt. Ik was nog een kind. Het woord detektief kende ik van geïllustreerde krantjes, die voor het etalage-raam van een sigarenwinkel in onze straat hingen. Je zag er de ijselijkste misdaden gebeuren. Maar altijd wist een detektief de gemene misdadiger te overmeesteren, hij liet niet los. In een vuurgevecht (je zag de pistolen schieten) werd de schurk onschadelijk gemaakt. Ik gruwde van de gedachte, dat vader zo'n detektief achter moeder had aangestuurd. Ze was toch geen moordenares! Ik moet al op jeugdige leeftijd een heldenrol hebben willen spelen. Ik ging moeder vereren. Tegelijkertijd voelde ik een onmetelijke compassie met haar. Zo als zij moest lijden. Moeder zag ik in een stralenkrans, ongenaakbaar hoog. .. vader wilde ik vernietigen. Mijn adoratie voor haar werd zo intens, dat ik haar nauwelijks dorst aanraken. Ik ben altijd schuw geweest, wanneer vrouwen te dicht bij me

12