Tussen speurders en spionnen - Avonturen van Dirk Poldervaert

Op oudejaarsavond 1938 dachten de meeste mensen in Nederland niet zonder grimmigheid aan het komende jaar. Wat zou het brengen, vrede, of oorlog? In de paar weken, die verlopen waren sinds de Engelse minister Chamberlain uit Duitsland was teruggekeerd met de boodschap, dat het vrede zou zijn, ('vrede in onze tijd'), was de voorbarige vreugde van velen snel vervangen door een dof gevoel van schaamte. Want de vrede, die Chamberlain in München had gekocht, was betaald met een stuk grondgebied van TsjechoSlowakije. En de veroveringszucht van de Duitsers was niet verminderd. De campagne tegen president Benesj werd door de radio in Berlijn onverzwakt voortgezet. Heel Tsjecho-Slowakije zou er aan moeten geloven, als de dolle dictator zijn zin kreeg. En wat stond daarna te gebeuren? Vrede tot elke prijs, is een vrede van schande en het is een vrede, die nooit blijvend is, dat voelden de mensen nu wel heel sterk.

Nederland mocht dan als mogendheid neutraal zijn, de Nederlanders waren het niet. Met uitzondering van een handjevol N.S.B.-ers en nog een stuk of wat loslopende fascisten, was de overgrote meerderheid van de bevolking in Nederland fél anti-nazi. Dat kon je bijna elke dag op straat bemerken. De knokploegen van Mussert probeerden nu hier dan daar relletjes uit te lokken. Soms lukte het. Dan vielen er harde tikken, over en weer. De N.S.B.-ers die met het schend-krantje 'Volk en Vaderland' op de hoeken van de straten stonden, werden gehoond. Andere colporteurs verschenen op de straten, met kranten, die fel tegen de nationaal socialisten ingingen. De democratische partijen hadden elkander gevonden in één grote overkoepelende organisatie Eenheid door Democratie, die met erkenning van verschillen van inzicht, toch een eenheid van democraten tot stand bracht. De grootste zalen stroomden stampvol wanneer sprekers van verschillende partijen, op één podium getuigenis aflegden van de zin voor de vrijheid, die alle Nederlanders verbindt.

48