Hier is de VARA

van de democratisch socialistische beweging in Nederland werd opgericht. De laatste was zij evenmin. Maar tussen de andere culturele organisaties en de V.A.R.A. is al dadelijk een kenmerkend onderscheid waar te nemen. De V.A.R.A. wilde niet meer zijn dan een dienende organisatie. Haar statuten hebben omtrent dat karakter nooit een ogenblik twijfel laten bestaan. Bij de uitoefening van haar dienende taak trad zij met zoveel duidelijke zichtbaarheid (of beter gezegd: hoorbaarheid) in de openbaarheid, dat haar bestaan iedereen moest opvallen, zelfs de burgers van Nederland, die nog nooit van de Sportbond, het Instituut of een der andere culturele organisaties hadden horen verluiden. Door de aard van haar werk kon de V.A.R.A. moeilijk anders, dan zich tot het gehele land richten, tot alle Nederlanders.

Op zich zelf zou dit karakter van de V.A.R.A. nog geen aanleiding hebben behoeven te geven tot een ophitsende agitatie tegen de jonge omroepvereniging. Maar ten tijde van de oprichting van de V.A.R.A. was reeds enkele jaren een wroetende campagne aan de gang van lieden die de democratisch-socialistische beweging meenden te kunnen beknotten, door haar op allerlei geniepige wijzen de voet dwars te zetten. Die campagne was een deel van een anti-politieke en anti-parlementaire agitatie, waarin verschillende dagbladen, ״De Telegraaf" vooraan, zich op kwalijke wijze onderscheidden. Deze campagne stond echter niet op zich zelf. Om te begrijpen welke gevoelens de oprichting van de V.A.R.A. bij sommigen wakker riep, dient men zich voor een wijle de situatie in het politieke Nederland voor ogen te stellen, zoals die in de loop der jaren was gegroeid.

De democratisch-socialistische partij van Nederland, de S.D.A.P., had in het jaar 1913 bij de verkiezingen een stevige overwinning geboekt. De achttien zetels, die zij verwierf, deden haar ernstig voor regeringsverantwoordelijkheid in aanmerking komen. Een daartoe strekkend aanbod van de kabinetsformateur, de vrijzinnig democraat dr Bos, had zij echter afgewezen. H.M. de Koningin had vervolgens prof. Cort van der Linden opdracht gegeven een extra-parlementair kabinet samen te stellen. Een ogenblik scheen het alsof de S.D.A.P. alsnog in een zodanig kabinet zitting zou nemen. Maar het partijcongres wees ook deze mogelijkheid van de hand. Van de achttien zetels,

65