Joodse traditie als permanent leren

96

het voorrecht beschoren dat de halakhah

14

volgens haar beslist wordt? ' En het antwoord luidt:

'Omdat zij verdraagzaam en bescheiden was en zowel haar eigen opvattingen als die van de school van Shammai bestudeerde. Sterker nog: ze bestudeerde eerst de opvattingen van

de school van Shammai en dan pas haar eigen .¹⁵

opvattingen'

Volgens één van de grondregels van de joodse traditie is 'wat men doet' belangrijker dan 'wat men denkt', maar het is onjuist om hieruit te concluderen dat daarom de halakhah belangrijker is dan de aggadah. De geciteerde talmudpassages bevatten zowel halakhah als aggadah en de één is niet zonder de ander te begrijpen. In wat men doet moet men verder gaan dan de halakhah, daar deze niet de hoogste gedragsnorm is:

'Torah is not the same as law, as din. To

fulfill one's duties is not enough. One may be

17

a scoundrel within the limits of the law Why was Jerusalem distroyed? Because her people acted according to the law, and did

18 19

not act beyond the requirements of the law ' De halakhah richt zich op de benoni, de gemiddelde mens, dwz. op de mens die zich niet in extreme mate van de andere mensen onderscheidt:

'The sages pronounced an edict only if the

20

majority of the people could abide by it'

Hoewel deze passage betrekking heeft op een speciaal soort gedrags-21

regel, nl. een gezerah , geldt ze voor de halakhah in het algemeen.

Het was de geleerden, die de halakhah ontwikkelden, niet voldoende

22

dat de mensen ermee instemden , maar zij (de geleerden) wilden ook dat de mensen ernaar handelden en daarom formuleerden zij een gedragscode, waar de meerderheid van de mensen zich aan kon houden. Deze minimale gedragscode - 'minimaal' omdat de meeste mensen zich eraan hielden - vormde de aangenomen halakhah, maar allengs werd dit 'minimum' steeds minder minimaal:

'In their intention to inspire greater joy and love of God, the Rabbis expanded the scope