Een schaap vangen

ook dat bajes komt van bajit, het Hebreeuwse woord voor ‘huis’? Bajes is plat Hebreeuws, dat via het Jiddisch van de Amsterdamse joden eerst in het Amsterdams Bargoens is terechtgekomen en later gemeengoed in het Nederlands is geworden.

‘De mazzel.’ Alle jongeren gebruiken het. Mazzal, geluk, komt ook uit het Hebreeuws en Jiddisch, de Europees-joodse taal, een van de meer dan twintig eigen talen van joden. Kinnesinne, afgunst, van kina, klaaglied en sina, haat. Smeris, van sjomer, bewaker, jatten, stelen, van het Hebreeuwse woord jad, hand.

Tientallen woorden in het Nederland, honderden woorden in het Bargoens, komen uit het Hebreeuws en uit het Jiddisch, dat wil zeggen uit de taal van wat voor de oorlog de enige echte minderheidsgroep was, de joden.

De Chinezen die zich hier vestigden op zoek naar een beter leven, de Indonesiërs/Zuid-Molukkers die hier kwamen na het einde van de kolonisatie van Indië, de Joegoslavische en Spaanse gastarbeiders die op ons verzoek het vuile werk kwamen doen, hebben een duidelijke, maar desondanks, denk ik, geringe invloed op de Nederlandse cultuur gehad. De Spanjaarden die hier na de Tachtigjarige Oorlog bleven hangen, de hugenoten die vanwege de vervolging in Frankrijk hier hun toevlucht zochten, de Hongaren die in 1956 als vluchteling naar ons land kwamen, zij allen hebben bijgedragen aan de Nederlandse cultuur, zonder dat wij ons daarvan altijd bewust zijn. (Een zijdelingse opmerking: ik zou weleens willen weten wanneer Nederland goulash is gaan eten, vóór of na 1956.)

De Chinezen - duizend miljoen mensen, de Indonesiërs - honderd miljoen mensen, zijn wel sterke, omvangrijke volken met grote beschavingen, maar als minderheidsgroep zijn de Chinezen en de Indonesiërs, net als de joden