Een schaap vangen

omdat u werkt met buitenlanders of allochtonen, of omdat uw kinderen in de klas zitten met allerlei soorten kinderen van ouders die oorspronkelijk geen Nederlander waren.

Problemen dus met samenleven. En toch. Toen mij maanden geleden werd gevraagd hier te komen spreken over de problemen met de multiculturele samenleving, leek het me helemaal niet moeilijk daar iets over te zeggen. Ik was en ben erg bezig met het begrip ‘identiteit’, want identiteit heeft alles te maken met het samenleven van verschillende groepen. Al vrij snel had ik de titel klaar, ‘Waarom tolerantie zo moeilijk is’. Want op dat moment, en niet alleen door de ervaring met mijn zwarte zwager, kwam het me tamelijk vanzelfsprekend voor dat verschillende bevolkingsgroepen niet al te tolerant tegenover elkaar staan. En ik wilde uitleggen hoe dat, naar mijn mening, komt.

Bij het uitwerken van de lezing bleek het natuurlijk weer veel moeilijker te zijn dan ik had gedacht om precies te verwoorden waarom tolerantie zo moeilijk is. En er kwam zelfs een moment dat ik dacht: is tolerantie wel moeilijk? Waarom zou het moeilijk moeten zijn? Misschien is tolerantie wel heel simpel, heel gemakkelijk - de aansporing tot tolerantie, tot liefde zelfs, in de bijbel ten spijt. Zijn er werkelijk zoveel problemen als de media ons willen doen geloven? Is het wel een probleem waar we dagelijks persoonlijk mee te maken krijgen?

Tolerantie is moeilijk. Zélfs in een land als Nederland, dat de naam heeft tolerant te zijn, maar het volgens mij niet echt is. Om tolerant te zijn moet je erg volwassen zijn; je moet jezelf goed kennen en accepteren; je moet daadwerkelijk belangstelling hebben voor een ander of voor een andere cultuur zonder jezelf te verliezen; je moet iets durven opgeven van je territorium, of het nu om een concreet geogra-