Joods huwelijks- en echtscheidingsrecht

OVERZICHT VAN HET JOODSE HUWELIJKS- EN ECHTSCHEIDINGSRECHT

Ook kon de mohar worden betaald in op geld waardeerbare zaken; uit Ber. 30:26 en 31:41 blijkt dat Ja'akov werk verricht, eerst om Le'ah te verkrijgen en later voor Rachel.

Sha'oel verlangde van David krijgshaftige verrichtingen in plaats van de mohar om Michal te verkrijgen¹ en Calew verlangde hetzelfde voor zijn dochter Achsah².

Naast de mohar gaf de bruidegom aan de bruid ook geschenken, zoals blijkt uit het verhaal van Rivka. De bruid verwachtte dat een deel van de mohar die haar vader ontving van de bruidegom aan haar zou toekomen, niet alleen als huwelijksgeschenk maar meer ter compensatie voor de erfenis die haar zou ontgaan als gehuwde vrouw. Toen Laban dit weigerde, klaagden Le'ah en Rachel bitter: "Hebben we nog een aandeel in de erfenis van ons vader's huis? Hij beschouwt ons als buitenstaanders nu hij ons verkocht heeft en de koopprijs zelfheeft verbruikt".³

In de Bijbel wordt niet vermeld wat er gebeurt met de mohar als, nadat deze is betaald, het huwelijk toch niet doorgaat. Wel staat in de Codex Hammurabi⁴ hoe er dan moet worden gehandeld; als de bruidegom zich bedenkt dan verspeelt hij de mohar en de geschenken; als de vader van de bruid zich terugtrekt uit de overeenkomst dan moet hij het dubbele betalen van alles wat de bruidegom hem en zijn dochter heeft gegeven. Waarschijnlijk gold een soortgelijke regeling in het pre-sinaïtische Jodendom.

In de Bijbel zijn ook aanwijzingen voor een huwelijkssluiting enkel door geslachtsgemeenschap (copula carnalis).⁷³ Bijvoorbeeld in Dew. 21:10-14 waarin wordt beschreven indien een vrouw in een oorlog gevangen wordt genomen en als vrouw wordt genomen door haar gevangennemer⁵. Ook Dew. 22:28 verwijst naar zo'n manier om een huwelijk aan te

44

¹  I Samuel 18:25.

²  Joshua 15:16-17 en Richteren 1:12-13.

³  Ber. 31:14-15.

⁴  Par. 159-160.

⁵  C. Locher: "Die Ehre einer Frau in Israel: exegetisch und rechtsvergeleichender Studien zu Deuteronomium 22:13-21" Orbis Biblicus et Orientalis 70.1986.