Hou vremd ik blief

Toal in twijduustern

D’r is in dit diel van jow leven kwaolik (meer)spraoke van et Noorden. Behalven dan op een gruwelike wieze (mag ik dat zeggen) in dat laeste gedicht.

Mar dat is toch ok begriepelik. Grunningen kwam nao 1926 as vanzeis op ofstaand te liggen. In lange vekaansies kwam ik anvaankelik terogge naor „Winschoot” en demisjpocheinde Veenkelonies. Nao 1928 veural „noar Stad tou”, waor mien mem om 1928 henne henne verhuusde mit mien beide zusters. Ik wil daor nog wel wat principieels van zeggen.

Et „laand van herkomst” lag niet alliend geografisch een aende vot. Mar ok wat de geest betrof! Et nur-joodse, mit zien uutspreuken zionistische, nationaole stempel, drong alles wat ok mar een betien op zokke ballingschopsbienings betrekking hadde, terogge tot et uterste, noodzaekelike minimum.

Et antisemitisme dat him ok in Nederlaand veurdee, dreug daor an toe bi’j. Ik hebbe dat perces van weerstaand in dichterlik kader anduded in drenthe/een bundel joodse poëzie. Ik beschrieve daor hoe a’k in de dattiger jaoren over de Hoonsrogge fietste. Mar beseffe dan geliekertied dat al die heimwee-gevulens uuteindelik de vorm annemen van oold-zeer. Et is a’k - weeromme kiekende - vot-en-daolik ofscheid neme van elke „netuurlike” biening. Ma’k citeren?

Ruim een halve eeuw geleden leerde ik de Hondsrug kennen vanuit - wat een spotter eens noemde - het Sudeten-Groningse grensgebied.

Opoe (1850 in Winschoot geboren, 1873 in de Pekel getrouwd) woonde in haar nadagen bij oom Simon „hail boovm op ’t Knoal”. Als ik haar omstreeks 1930 bezocht, fietste ik soms vandaar uit via Drouwenerzand, Gasselte, Gieten, Rolde naar Assen, om aldaar misjpoche te bezoeken. Dwars over de Hondsrug dus.

Vaker ging het langs de noordelijke rgute over de heuvelrug terug naar Staad, waar mijn moeder toen

- 41 -