Hou vremd ik blief

schoolreisje/jaargang 1926

max overste/sam witteboon bennie behr en pinnie vorst verwierven vlug het eeuwig loon uitbetaald langs westerbork

ben gokkes/harry sarlouis chaim abram/sam verdoner prooien van mijn poëzie/

„ossie”: medekampbewoner

boroech jitzchok kleerekoper rijmen schijnen steeds goedkoper vierde mei/jodenballade laagste klas/dodenparade

gedenk o heer vandaag hun namen ik verwijt u echt niets/amen

Om op mien eigen veerdere erverings weeromme te kommen: ik wodde toelaoten tot de Rabbijnen-ofdieling. lene van de zeuven. In disse „elitaire” groep wodde et niet-godsdienstige onderwies toespitst op et Staotsexamen alfa.

De joodse opvoeding legde him toe op een rabbijns veurbereidend onderwies veur een studie an de universiteit, mit as heufdvak de Talmoed. Hebreeuws leerden wi’j ok prima. Et biebelonderricht was perfect al was et oppervlakkig. Bi’j zoe’n al te schoeleachtig systeem gong et alliend mar om et weten. Van een innige joodse sfeer was gien spraoke. Ie wodden in eerste instaansie ofricht op een examen, zodaj’naor de universiteit konnen. Ikslaegdein 1932 (zes jaor nao mien komst in Amsterdam) veur et ni’js al nuumde Staotsexamen en gong Geschiedenis studeren.

Een betien uutleg liekt me hier op zien plak. Oons karkgenootschop hadde sund et midden van de veurige ieuw verlet van geesteliken, bi’j wie et talmudisch weten niet alliend van belang was. Een mederne rabbijn, die zien tied verstaon wol, mos daornaost kennis hebben van algemiene cultuur. En

- 29 -