En toch leefden wij

trap afkwam om te ontbijten naar de keuken dirigeren. Daar stonden wij gedrieën gedrongen tegen de smalle achterwand naast de tuindeur. Bij vaders verschijnen in de keukendeur begon Eva het eerste couplet, dat wan- en heldendaden van mij afschilderde, voor te dragen. In het onzekere hoe mijn vader dit mengsel van dichtkunst en waarheid zou opnemen, durfde ik amper naar hem te kijken. Tot hij bij het door ons drieën met verve ingezette refrein: “Sie ist die Favoritin von dem Alten, sie kann ihn halten wo sie will” in schaterlachen uitbarstte.

Elk couplet belichtte een ander lid van het gezin en werd gevolgd door ditzelfde refrein. Aan het einde biggelden tranen van het lachen langs zijn wangen.

Ze mag tien keer meer dan Rita, maar daartegenover is Ri mama ’s troeteltje. Alleen is mama veel rechtvaardiger en laat ze het niet zo merken, hoewel ze het allebei maar al te goed weten. Ruurdje is het allemanslievelingetje, een honnedotteriaantje. Zusje, wel bedankt voor je schattige brief van verleden week. Ag. vond hem ook zo lief. Wat ben je toch een mal schepseltje, dat je denkt dat je niet leuk schrijft. Alleen vindt de hele familie Vis incluis moi het onleesbaar en het spijt me het te moeten zeggen, maar er zijn woorden die ik beslist niet kan ontcijferen. Donderdag (5 augustus 1943. Een jaar geleden was onze oudste zuster Eva - nu Marijke - met Werner - nu Wim - getrouwd) ga ik s.g.w. (so Gott will) naar Marijke. Leuk, hè. Ik verheug mij er echt op, ik wil toch zo graag eens weten hoe ze het maakt (nu zit ik weer in de kamer tussen mijn oudjes in, de man geeuwt, de vrouw verstelt). Ik hoop maar dat het doorgaat al zegt een voorgevoel mij, dat ik er maar niet te vast op moet rekenen. (Ik had Eva voor het laatst op 10 juni gezien). Zo, hier heb ik je brief te pakken. Neen hoor, ik kan ook niet elke avond schrijven, heb er geen tijd voor en geen zin in. Zusje, ik heb hier van Ag. een heleboel moois geleerd en ik zal je, als ik eens tijd heb, erover schrijven. Zij bekijken de wereld met heel andere ogen dan Jenny en leven hun leven, maar zo mooi en rijk!

Vandaag was ik met Rita en Else zwemmen. Het regende als hagel en Ri en ik waren de enigen die erin bleven. Ik ben helemaal door het diepe gezwommen, Ri haast aldoor achter mij. Ze zei, ik moest je schrijven dat het 50 meter was geweest. En in het ondiepe ben ik gesprongen.