Uit het leven van een denkende vrouw

Inleiding

'... Ik heb meer geschreven dan iemand of ikzelf had kunnen denken. Ik heb dagelijks een uur lesgegeven in onze school en de kinderen elke avond twee uur voorgelezen. De kinderen krijgen Engelse geschiedenis op school en ik lees Scotts historische romans in de juiste volgorde (...). Toch word ik voortdurend opgejaagd door het gevoel dat ik niets doe. Sinds ik aan deze brief begon, ben ik wel tien keer weggeroepen: een keer voor de visboer om een kabeljauw te kopen, een keer voor een man die een paar vaten appelen bracht, vervolgens voor mevrouw Upham om af te spreken voor een tekening die ik beloofd had voor haar te maken; daarna moest ik de baby voeden, vervolgens naar de keuken om visragoüt te maken voor het eten, en nu zit ik dus weer aan mijn brief, want alleen met onwrikbare vasthoudendheid kom ik ooit tot schrijven; het is oproeien tegen de stroom...'

Aldus Harriet Beecher-Stowe, auteur van Uncle Tom's Cabiti, in 1815 aan een familielid. Als een somberder, verbetener echo stijgen de klachten van Carry van Bruggens Marianne Edema omhoog uit de pagina's van het voor ons liggende boek: 'Altijd door bleef ze bezig, woelden in haar hoofd gedachten, problemen, formules, duistere plekken, verwarde knopen (...) woelden dooreen met zorgen voor Fransjes repetitiewerk, voor Jaap-jes gezondheid, voor Harry's sokken, met wat-vandaag-eten en hóe met de was, alles te zamen tot een ondraaglijke, afmattende warboel, waaruit zelfs de nacht geen ontkomen bracht!'

Uit het leven van een denkende vrouw verscheen (onder het pseudoniem Justine Abbing) in 1920, zeventig jaar nadat Harriet Beecher-Stowe haar briefschreef, en nu, in 1985, kan men nog geregeld verwante klachten horen van vrouwen die niet au sé-rieux worden genomen als het om hun werk gaat, die geen begrip ontmoeten voor hun behoefte aan privacy - allemaal din-

5