Prenten aan de galg, 24 verhalen

Eind november 1572. Don Frederik Alvarez de Toledö sluit de ring om Haarlem. Ver in het rond legeren zich de compagnieën, veel Duitsers en Walen. Het Spaanse vendel van Hernando Gonzaga bezet zijn plaats bij Bennebroek, teneinde de weg naar Leiden af te sluiten en den Hout aan de zuidzij te dekken. En óók om een oog te houden op de plunderzieke Walen.

Hernando Gonzaga reed te paard langs de posten. Er was veel gemopper onder de troepen, want levensmiddelen waren schaars, de soldij weken achterstallig. Het ergste waren de gure kou en de forse sneeuwval, daarom speurde Hernando Gonzaga naar nog meer boerderijen, waarin hij zijn mannen kon onderbrengen. In de verte zag hij een afgelegen hoeve, omringd door kale bomen. Vermoeid reed hij het erf op, zijn paard was dorstig, het hinnikte en schudde ongedurig de kop, schuimvlokken bedekten de borst. Een hond sloeg aan en onmiddellijk kwam de boer naar buiten. Oud, stug en stoer.

Hij groette niet, greep het paard bij de teugels en keek uitdagend op naar de officier. Hernando Gonzaga wees naar de bek van zijn paard, naar de schuimvlokken, maar boer Maerten Louwensz haalde de schouders op en veinsde het niet te begrijpen. De ervaren kapitein gaf zijn paard de sporen,