Een ver-Urkte Israëliet

bestelde een kop koffie en at daar zijn meegebrachte brood, gewikkeld in kranten, bij op. Ik vermoedde dat hij een Joods mens was. Hij vroeg mij, of ik ook wist waar je op Urk een handkar kon huren. "Nee, dat doen ze op Urk niet", antwoordde ik, "maar ik weet wel waar je er één kan lenen." Ik verhaalde hem dat Geert Oost een nieuwe handkar wilde kopen, maar de man die de aanbieding had, wilde alleen twee handkarren in één verkopen, zodoende kreeg Geert twee handkarren van goede kwaliteit voor, naar zijn zeggen, een zéér schappelijke prijs. Zo kwam Japie de Jood op Urk met zijn negotie...".

En zo vindt ook hij in deze jaren de weg naar Urk, 'een eiland in de Zuiderzee', waar wel meer handelaren en venters regelmatig naar toe gaan om hun koopwaar aan de man te brengen. Met de Urkerboot, die ligt afgemeerd achter het station van Enkhuizen, vertrekt hij op een dag naar Urk, beladen met koopwaar. Koopwaar, 'van alles en nog wat', 'voor elk wat wils'. Met de geleende kar langs de deuren ventend doet hij goede zaken. Er zijn op dat moment wel veel winkeltjes op Urk, maar die zijn klein en de koopwaar die les aanbiedt is daar niet te krijgen. Thuis in Amsterdam zorgt hij ervoor dat z'n voorraad weer wordt aangevuld en vanaf die tijd is les regelmatig op Urk te zien als hij langs de deuren gaat en op de pleintjes en in de straatjes zijn koopwaar aanprijst. De wekelijkse tocht met de boot van Enkhuizen naar Urk is gezellig. Als de boot op Urk aankomt, staat half Urk te wachten om te kijken wie er op de boot zitten. In het begin voelt les zich nog wel een vreemde, maar dat gevoel raakt hij snel kwijt. De Urkers zien hem graag komen, want hij heeft goede koopwaar. Die kar van hem lijkt wel een wonderkar, vooral ook voor de kinderen. Bovendien ontdekken de Urkers dat les een gezellige Amsterdammer is die altijd wel nieuwtjes heeft te vertellen en bovendien een flinke dosis humor bezit.

Maar hij komt om te handelen en dat doet hij ook. Zo verkoopt hij huishoudelijke spullen, zoals een afwaskwast of een matteklopper, en voor de kinderen heeft hij altijd wel iets bijzonders. En hij is ook niet de beroerdste want wanneer iemand de gevraagde prijs niet kan betalen roept hij vaak: "Laat maar zitte, de koopman is d'r weer uit". Hij is 'een loyaal koopman', vinden de Urkers. Dat heeft men gauw genoeg in de gaten. Op een dag komt er een vrouw in klederdracht bij Japien aan de kar: "Heb je ook onderbroeken?" "Jazeker", antwoordt les, "als je hem hier past mag je hem gratis meenemen". De vrouw neemt de onderbroek en trekt deze midden op straat aan. De omstanders lachen zich tranen met tuiten en les beseft nu ook dat een vrouw in klederdracht

11