Overzicht van het ontstaan, de werkzaamheden en het streven van den Joodsche Raad voor Amsterdam

64

In het begin van de bezetting van ons land bestond nog een emigratie-mogelijkheid, die echter zeer beperkt was. De Duitsche autoriteiten gaven op zeer kleine schaal toestemming tot vertrek en dan nog alleen, indien alle goederen werden achtergelaten, de zaken geliquideerd en waardepapieren en -voorwerpen bij de Duit-schers gedeponeerd. De Emigratie-afdeeling van den Joodsche Raad voor Amsterdam gaf adviezen bij het verkrijgen van visa, onderzocht geldigheidsduur en waarde van een bestaand visum, verleende haar hulp hij het invullen van de door de Duitsche autoriteiten verlangde formulieren voor een emigratieaanvraag, die zeer ingewikkeld waren. Tevens gaf zij voorlichting en verleende zij hulp bij het aanvragen van uitwisseling en repatrieering (b.v. joodsche Zwitsers, Denen). Ten slotte trachtte de Emigratie-afdeeling aan hen, die de emigratie-toestemming hadden verkregen, dollarpassages te verschaffen.

Op groote schaal verleende de Emigratie-afdeeling haar hulp bij het invullen van de aanvraag-formulieren voor gedwongen emigratie van joodsche buitenlanders. De Duitsche autoriteiten stonden eind 1941 op het standpunt, dat de joodsche niet-Nederlanders — hoofdzakelijk van Duitsche origine — voor emigratie in aanmerking kwamen („auswanderungsreif" waren). Te dien einde moesten alle joodsche buitenlanders — behalve neutrale — een door de Duitschers verstrekt formulier invullen, dat zeer ingewikkelde vragen stelde; daarna werden zij opgeroepen, om persoonlijk bij de Duitschers te verschijnen. Hiermede werd in Januari 1942 een begin gemaakt. De Emigratie-afdeeling verleende haar hulp en medewerking bij het invullen van de formulieren, terwijl de afdeeling Expositur bij het verschijnen voor de Duitsche autoriteiten de helpende hand bood. Tot een gedwongen emigratie van deze groep is het ten gevolge van de deportatie, die medio 1942 begon, echter niet gekomen; wat de Duitschers ten opzichte van de joodsche buitenlanders van plan waren, is niet met zekerheid te zeggen. Vermoedelijk moet men deze registratie als een voorlooper van de deportatie beschouwen.

De afdeeling „Cultureele Zaken" behandelde de cul-tureele aangelegenheden in den ruimsten zin. Naast andere werkzaamheden lagen haar verdiensten hoofdzakelijk in de godsdienstige verzorging van de werkkampen. Zij maakte het mogelijk, dat de Sabbath- en feestdagen in de kampen konden worden gevierd.

Ook aan de jeugd werd door den Joodsche Raad voor Amsterdam veel aandacht besteed. Naast de „Centrale