Dapper zijn omdat het goed is

is. Maar toch, de meeste behoefte heb ik toch aan brieven van thuis. Al schrijven jullie over koetjes en kalfjes, uit al die dagelijkse huiselijke problemen 'proef ik als het ware de toestand thuis, en begrijp ik dat jullie het, ondanks alle zorgen, wel rooien. Vraag eens of Jo me schrijft hoe het met haar en de kinderen gaat. Jo is een prachtvrouw, en als ik aan haar denk beschouw ik haar altijd zo'n beetje als familie. Ze is altijd bescheiden, maar als er zorgen zijn is ze altijd de eerste om bij te staan. En ze heeft het zelf werkelijk toch moeilijk genoeg. Behalve het bibliotheekwerk moet ik nu ook stencils tikken voor de radiokrant voor de gedetineerden. Er is werk genoeg, de dagen zijn zo om. Dat is wel fijn, want zo'n gevangenis is maar een sombere, troosteloze instelling.

Hoe gaat het met tekenen, Bart? Als je mooi kan tekenen kan niemand je dat afnemen, ook niet een leraar die je alleen maar figuren wil laten tekenen. Dat komt later dan wel weer goed. Weetje nog datje die tekening maakte van die vechtende jongens? Dat vond papa wel heel knap.

Van jou kreeg ik een fijne brief, Bep. Schrijf maar gerust over de dagelijkse zorgen, hoor, dan kan ik toch nog een beetje een steun voor je zijn. Wat leuk van de Van Herwerdens en van allen, die zo meeleven. Ach, een mens staat nooit alleen, hoe moeilijk het soms kan zijn in het leven. Het gaat erom, je niet af te sluiten voor anderen en de mensen te nemen zoals ze zijn. Het is waar, ze zitten vaak verstrikt in hun eigen problemen, maar als je dat begrijpt ben je ook niet zo kwetsbaar als ze eens op een eigenaardige manier reageren. Dat doen ze niet zo zeer uit vijandigheid als wel omdat ze met zichzelf geen raad weten, en dat voor geen geld ter wereld zouden willen erkennen, ook niet voor

66