De gouden kroon van Beieren

tong uitgesneden. Het Gerecht was uitermate verbitterd geweest: de gestrafte had vier Joden bij het Christen-Gerecht aangegeven wegens te lage opgave van hun bezit voor de heffing. Het was achttien jaar geleden. Ja,’ besloot hij hees.

‘Hun Leer,’ waagde Fantin voor zich heen, ‘is het in werkelijkheid niet, dat moorden.’

Maar de driftige Salomon: Was dan een Leer van waarde als de mens er niet naar leeft? Leefden dan de Joden niet naar de Thora?

Waarop Fantin zijn hoofdbeweging van sussende twijfel bracht. Hij was te slim om niet te weten, dat zij allen, geld-heffers en geldschieters, hoezeer door de Wetten van de Christenen gedwongen, toch zondigden jegens de arme menigte, al was er geen spoor van een neiging in hem naar een ander lot, naar het lot van de naakten. Die gedachtenloop kende hij van al de zijnen, ook van Kalman en Charitz die immers door deze gevaarlijke wildernis meereisden om hun bescheiden plaats op de grote Ladd er te boven te klimmen. Hij kende zichzelf als honderden en duizenden anderen, in weerwil van alle verwarring. En hij wenste in dit bestaan, dat God hem had opgelegd, maar dat hij met eigen kracht moest doorworstelen, zijn zekerheid te voorschijn te vechten, een zekerheid zo vast als mogelijk zou blijken.

En daarom I Behalve een lieve en sterke vrouw, de vrouw die in zijn woning met al haar heerlijkheid vóór hem was komen staan, een vrouw die nog iets meer weet dan het huis schoon te houden en de Pesach-tafel te dekken: geld, geld, geld. En was hij van Ricia eigenlijk al niet de man?

Had hij niet haar bezit onder zijn berusting en beheer?

En was zij daarmee al niet de zijne?

Geld was Leven, en haar Leven was in zijn hand. Zo was niet de Zede, maar wel de werkelijkheid van hun omgang. Hij voelt zich weer sterk in zijn voornemen.