Het jodendom in de laatste twee eeuwen

en niet om het kleed zelf. Dat dit eerst later overdacht is, blijkt, als men het desbetreffende Schriftwoord leest dat luidt; „Draden zult ge U maken aan de vier hoeken van Uw kleed waarmee ge U bedekt.”

Opportunisme

De ideeën van de reform worden beheerst door opportunisme. De Schrift heeft daar een goede uitdrukking voor; „Wanneer gij (zo spreekt God) met Mij gaat als in toevalligheid”. Zo kon het gebeuren, dat eerst de gebeden om de herbouw van Jeruzalem en de terugkeer naar Tsion werden geschrapt, omdat men in Duitsland, de bakermat van de reform, de burgerlijke gelijkstelling vreesde te verliezen. Het behoeft geen betoog dat, toen dit een fantoom bleek te zijn, met hetzelfde gemak die gebeden weer werden ingelast. Dat is een van de redenen waarom de reformbeweging geen wortel kon schieten noch in de landen van Oost-Europa, waar de polsslag van het Joodse leven vóór de oorlog het sterkst klopte, noch nu in Israël, omdat dit streven terecht gevoeld werd als reine willekeur ten opzichte van het oorspronkelijk gegeven.

Autonoom

Het is voor velen een moeilijke zaak in God te geloven. Het is voor hen minstens even moeilijk te geloven,

46