Essay en critiek, Groote figuren

OVER FRANCISCUS VAN ASSISI 35

Cap. IX: De fervore charitatis ejus et desiderio martyrii:

״Inauditae namque devotionis affectu, fontalein illam bonitatem in creaturis singulis, tamquam in rivulis tegustabat et, quasi caelestem eoncentum pereiperet in eonsonantia virtutum et actuum eis daetorum a Deo ipsas ad laudem Domini more prophetae David duleiter hortabatur" ¹).

Joergensen besefte het. Hij verklaart althans, in verband met hymnen en lofzangen van Franciscus... ״Et ce sentiment n'a rien de grec ni de germanique; il est tout biblique et par suite tout chrétien".

Hij hoort erin, den naklank van Ananias, Azarias en Mizaël.

Inderdaad zijn het gebed van Azarias en het gezang der drie mannen in het vuur (behoorende tot ״Daniël" 3, na vers 23) in de ״Apocriefe Boeken" opgenomen, van een hymnische verrukking die ook Franciscus doorsidderde.

Het is jammer dat Joergensen slechts de namen van

¹ ) Bonaventura erkende in Franciscus' godsdienstig-ontroerde natuur-zangen, het ,,Davidisch"- lyrische. In zijn innigste gebeden, wanneer hij streed tegen Satan, gebruikte Franciscus vaak de psalmwoorden van David.

Vóór mij liggen twee Duitsche vertalingen van Bonaventura^ Latijnsche tekstregels die onderling zeer afwijken. De bekende bewerker van ״Leben der heiligen Franziskus von Assisi", Hilarin Felder, schept óm, diep bewogen en spreekt zelfs van ״den koninklijken zanger David" in dit zinsdeel. De Franciscaner Gisbert Menge, in zijn vertaling van Bonaventura^ ״Franciscus Vita", blijft nuchter en zakelijk. De ontelbare vertalingen van Franciscus' ״Zonnelied" zijn alle verschillend van tekst en van waarde. Eigenaardig is die van Franz Brentano. Ook Dr. Jan Walch gaf een vrije vertaling, waarover later nog iets.

Vgl. nog, in verband met Bonaventura, pag. 597, in Henry Thode's ״Franziskus"! ״Endlich 1261 schrieb Bonaventura auf Bitten des Generalkapitels zu Narbonne im. J. 1260 seine ״vita", die fortan als die eigentlich klassische zahlreiche Ausgaben erlebt hat". Uit hoofdst.i Die Quellen zur Geschichte des Franz. —

Thode noemt elders in zijn hoofdstuk: ״Het dichtwerk der Franciscaners", Bonaventura een dichter van groote begaafdheid. Vgl. ook het zeer gedocumenteerde artikel van Fr. Isaias Onings, in ״Collectanea", waarin hij polemiseert tegen Thode, Lempp, Hase, Renan, Müller, Sabatier, die allen meer of minder scherp vaststellen dat Bonaventura door zijn optreden het levenswerk van Franciscus meer misvormd dan hervormd heeft. Dit wordt een protestantsch-rationalistische beoordeeling van Bonaventura^ standpunt genoemd.