Letterkundig leven, deel 1

X.

C. S. ADAMA VAN SCHEI/TEMA. - DE GRONDSLAGEN EENER NIEUWE POEZIE.

Dit is het boek van een eerlijk, oprecht en koen man. Als dichter zéér bizonder, als prozaïst middelmatig, blijft dit proza toch onder de ontroering van het men-schelijke in zekere treffende bewogenheid. Er werd op dit boek veel gescholden, maar er is ook zeer waar-deerend van gesproken. Ik geloof dat Scheltema ongedeerd blijft door schelden en vleyerijen. Want een kerel met merg is het, al zegt hij zonderlinge dingen, al dwaalt hij, al randt hij menschen en kunstenaars aan, die in zekere opzichten ver bóven zijn critiek staan. In dit opstel is het mij echter hoofdzakelijk er om te doen schrijver's meeningen weer te geven. Hij voelde de sterke behoefte, voor hij met arbeiden verder ging, nog eenmaal terug en nog eenmaal goed vooruit te zien; theoretisch de bedoelingen saam te vatten die hem practisch tot nu toe hadden geleid; den vasten grond te weten waarop hij verder en hooger zou kunnen bouwen.

Hij voelde drang de onwijkbare lijnen te zoeken in de hopelooze anarchie onzer tegenwoordige letteren: het naturalisme en zijn HoËandsche verbizondering, en hij meende den tijd eindelijk gekomen tot een laatste en grondige afrekening met de ״tachtigers" of de z.g. Nieuwe Gtate-richting. Verder voelde hij vooral de felle noodzaak met betoog en aanval op te komen tegen het overplanten der burgerlijke verwarring op het eerste ontbloeyen eener nieuwe gemeenschapskunst, vooral tegen zijn partijgenooten Gorter en mevrouw