Napoleon

VEREERDERS EN HATERS VAN NAPOLEON 29

auteur-tijdgenoot van Napoleon, die zijn geheel onvoltooid gebleven Vie de Napoléon schreef, merkt op: ״Napoléon, a vingt-un ou vingt-deux ans, devait être fort différent de ce que a Paris on appelle un jeune homme aimable, et son bonheur fut grand d'être goüté par madame du Colombier." (Vie de Napoléon, fragments, par De Stendhal, pag. 27.)

Bonaparte had toendertijd al ontzettend veel gelezen. Zijn geest werkte levendig en energiek. Dadelijk om-gloorde hem roem. Stendhal verklaart: ״A Valence, il fut aussitót remarqué, il plut aux femmes par des idéés neuves et fières, par des raisonnements audacieux. Les hommes redoutaient sa logique et les discussions auxquelles la connaissance de sa propre force 1'entrai-naient facilement." (Vie de Napoléon, pag. 27.)

Ook zoo moet men zich wennen Napoleon te zien. Als een zelfdzaam beminlijk harten-veroveraar van geestige vrouwen, die met fijn-literair esprit, de beeldende macht van zijn schilderend en soms vlijmend woord konden schatten. Geen bouwmeester van diepzinnige gedachten-tempels die koel-donkere wandelingen toelaat in de ondergrondsche gangen van ver-heven-rustig gepeins,.... slechts een vormkneder van het suggestieve, alle levens-acties saamvattende woord, gebruiker van een snel-aangrijpende, overrompelende taal, zinnen en expressies die voorbij vliegen als kara-bijnschoten, beleedigend, uitdagend, jubelend, of brandend uiteenspatten als granaten. Napoleon manoeuvreerde en vocht.... ook met zijn taal. Hij is de schrik voor alle schetteraars. Door niemand werd zoo op heeterdaad de bedoeling in, de levende daad achter een woord, een zin betrapt, als door hem. Alle uitingsvormen kon hij dulden: redekunstigheid in de meest broze dialectiseeringen, lyriek, in haar brandende hevigheid, dramatiek en epiek in hun meest grandioos gebaar, als er maar een geweldig of echt Ik doorheen leefde. Want deze zelfde stroeve en onge-