Op water en brood

INLEIDING.

Dit werk beoogt een daad van vaderlandsliefde. Op dit oogenblik wordt onder vaderlandsliefde maar al te veel verstaan het dooden van medemenschen. Mijn vaderlandsliefde is van een andere soort. Zij wenscht niet den dood of het ongeluk van den ander, doch het leven en het geluk. De wereldoorlog heeft de volken en de volkengroepen tot het besef der saamhoorigheid gebracht. Thans, nu wij gezien hebben, dat op een zeker oogenblik het algemeen landsbelang kan eischen, dat honderdduizenden menschen van alle rangen en alle standen, zich mèt of tegen hun zin en neigingen beschikbaar hebben te stellen om met opoffering van alle persoonlijke voordeelen of overwegingen, leven, gezondheid, lichaam en bezit in de waagschaal te leggen voor het vaderland, is het dringend noodig, dat de regeering van dat vaderland toont inderdaad zulke groote offers waard te zijn. Verzuimt eene regeering haar plichten jegens het volk, dan heeft zij geen rechten op het goed en bloed van dat volk en wordt het zaak een dergelijke regeering te vervangen door eene, die beter hare plichten begrijpt.

De sociaal-democratie heeft door dezen wereldoorlog den nekslag gekregen als internationale organisatie. Men kan die partij met deze gezonde amputatie gelukwenschen. Thans zal zij volkomen bevrijd kunnen worden van romantiek, dogmatiek en sentimentaliteit en aldus als partij voor nationale practische politiek, in elk land afzonderlijk en naar den aard van het land