Gij zult niet dooden!

27

uitwendig koel, blank en onverzettelijk, inwendig donker, warm en vol verborgen gloed. Van u is uitgegaan, volk van Angel-Saksers, de verkondiging van de vrijheid van het woord, van de gedachte, van den handel. Uit uwschoot is geboren de grootste dichter van alle tijden, Shakespeare, hij Will, de al-kenner, al-voeler, al-weter. Van u is uitgegaan Shelley, de groote strijder voor de bevrijding van het kleine Grieksche volk; van u is uitgegaan de verspreiding van den bijbel over de geheele wereld; van u is uitgegaan het Leger des Heils, redding der allerarmsten in alle landen; van u is uitgegaan de beweging voor dierenbescherming en tegen vivisectie. Britten, ü vreezen wij niet. Wij weten dat onder uw vlag vrijheid, verdraagzaamheid, persoonlijkheid, weldadigheid en schoonheid veilig zijn. In uw Londen, grootste stad ter wereld, staat Albert’s Memorial, hulde aan de grootste geesten van alle natiën.

Duitschland ?

Gungnir, de doodsspeer van Wotan, is tusschen de volkeren geworpen en Duitschland heeft den oorlogsbrand ontketend. De krijgsgoden zijn uit de heilige hagen gehaald, de adelaar en de wolf en de beer en de hengst en de gespoorde haan.

Wat heeft Duitschland tot den oorlog gedreven?

Het is moeielijk vast te stellen. Want Duitschland bezit een oude, vaste cultuur en de Wittenberger monnik zoowel als de philosoof van Koningsberg, die het tractaat van den eeuwigen vrede schreef, hij de groote, die als vrucht van alle studieen wijsheid erkende, dat twee zaken hem onverklaarbaar bleven in haar eeuwige onverklaarbaarheid, het Gods gewelf boven hem en de zedelijke wet in hem, vormen