In Depot

voor de keuze gesteld: het een, of het ander. Wie voor Palestina in aanmerking komt, maar voor Westerbork onmisbaar wordt geacht, kon hier blijven onder beding dat hij van zijn Austauschrecht voor Palestina afstand deed. Menigeen heeft dit risico genomen, in de hoop dat de oorlog spoedig tot het verleden zal behoren en dat hij anders toch nog een of andere uitweg vindt om van Polen verschoond te blijven, waaraan men zo langzamerhand niet meer gelooft. Van de Barnevelders hebben er enkele definitief voor Palestina geopteerd, uit de gedooptenbarak ook een echtpaar.

dinsdag 11 januari Veertig clandestiene brieven in beslag genomen bij een chauffeur. Een aantal artsen en verplegers en verpleegsters gearresteerd en naar de s-barak overgebracht, de chauffeur in de gevangenis. Om één uur begon vandaag de uittocht van het Austausch-transport direct na aankomst van de personentrein. Voor de eerste keer een transport midden op de dag, waarvoor de mannen en vrouwen niet in de lugubere vroegte van de ochtend uit hun ledikant waren getrommeld.

Fräulein Slottke had tegenover een der optanten, die aarzelde, verklaard: ‘Dit is een uniek transport; u moet zelf weten wat u doet.’ Of het een uniek transport zal zijn in de ruime betekenis van het woord, zal nog moeten blijken; in de beperkte zin was het zeker uniek: een uittocht, waaraan het hatelijk karakter van deportatie door de personentrein was ontnomen; de optanten mochten ook hun volledige hebben en houden meenemen. De kampingezetenen, die niet op transport gingen, moesten om één uur in hun barakken zijn, teneinde verwarring rondom de trein te voorkomen. Bijna uit alle barakken vertrokken de landverhuizers in optochten met een laatste afscheid, door gewuif of een druk van de hand aan open vensters, waar de achterblijvenden in dikke pakken opeenklitten om de uittocht gade te slaan. Buiten beschouwing gelaten degenen, die, verhard door het lange verblijf op Westerbork, zaten te schaken of te kaarten. De uittocht had een vleug van hoop inzoverre, dat de landverhuizers een kans maken spoedig in het kamp van hun vrienden te geraken, maar men betreurde het dat zij, in armoede en naaktheid gestoten, een gunst uit de handen van hun vijanden moesten ontvangen en niet als vrije mensen hun eigen weg konden gaan. Intussen is met dit transport het neusje van de zalm uit Westerbork vertrokken, de Barnevelders dan buiten beschouwing gelaten.

Ook de oude Trottel, die als man van internationale verdienste een stempel had van de Lagerkommandantur, moest het transport volgen, tegen zijn zin en zag zijn hoop, op Nederlandse bodem te kunnen blijven, vervlogen.

Hij was diep bewogen. De commandant had hem getroost met de verklaring, dat hij zijn vertrek naar Zelle als een grote gunst moest beschouwen.

248